چگونه در مصاحبه شغلی به سوال «بزرگترین نقطه ضعف شما چیست» پاسخ دهیم؟
مهارت تبدیل نقاط ضعف به فرصت
پاسخ به سوال مصاحبه «بزرگترین نقطهضعف شما چیست»، میتواند بسیار سخت باشد؛ بهخصوص وقتی انتظار داشتید که درباره مهارتها و قابلیتها و استعدادهایتان سوال شود، چون اینها هستند که شما را تبدیل به یک کارجوی قدرتمند و متمایز میکنند. اما به هر حال ممکن است این سوال را بشنوید.
چطور به این سوال جواب دهیم؟ باید به شکلی مثبت و سنجیده درباره نقطهضعفها صحبت کنید. تجربه نشان داده که این کار سختی است اما اگر یک برنامه عملی داشته باشید و در کنارش، به خودآگاهی برسید، میتوانید از این فرصت استفاده کنید تا با جوابی هوشمندانه، از سایر کارجوها متمایز شوید.
راه پاسخ به این سوال شایع این است که از قبل آماده شوید و نقاط ضعفی را شناسایی کنید که نشان از قدرت شما دارند.
این به مسوول مصاحبه نشان میدهد که به قدر کافی دارای خودآگاهی هستید که نقاط نیازمند به اصلاح خود را بشناسید.
در این مقاله، ما ۱۰ نقطه ضعف را انتخاب کرده و نحوه پاسخ به سوال «بزرگترین نقطه ضعف شما چیست؟» را به شکلی مثبت، به شما آموزش میدهیم تا در ذهن مسوول مصاحبه، بمانید.
وقتی در مصاحبه از شما درباره نقاط ضعفتان سوال میشود، میتوانید جوابتان را طوری انتخاب کنید تا مسیر گفتوگو به سمتی برود که درباره اقداماتی که برای بهبود نقطه ضعفتان و تبدیل آن به نقطه قوت انجام دادهاید، صحبت کنید.
چند مورد از نقاط ضعفی که ممکن است داشته باشید و بهتر است دربارهشان صحبت کنید، از این قرارند:
درگیر جزئیات میشوم.
نمیتوانم پروژهها را رها کنم.
در «نه» گفتن به دیگران، ناتوانم.
از تمام شدن مهلت پروژهها میترسم.
در بعضی زمینهها تجربه کمی دارم.
بعضی وقتها اعتماد به نفس ندارم.
کمک خواستن از دیگران برایم سخت است.
کار با بعضی آدمها و شخصیتها برایم سخت است.
نمیتوانم میان کار و زندگیام توازن برقرار کنم.
از ابهام خوشم نمیآید.
حالا بیایید به تکتک موارد بپردازیم.
«جزئیاتمحور» بودن معمولا یک ویژگی خوب است اما اگر بیش از حد برای جزئیات پروژهها زمان میگذارید، ممکن است این ویژگی شما یک نقطه ضعف تلقی شود.
در جوابتان به سوال، حتما توضیح دهید که چطور با نگاه به تصویر بزرگتر، در راستای رفع این نقطه ضعف قدم برداشتهاید و چقدر پیشرفت داشتهاید. پاسخ شما میتواند به این شکل باشد: «بزرگترین نقطه ضعف من این است که گاهی بیش از حد روی جزئیات یک پروژه گیر میکنم و زمان بسیار زیادی را صرف ظریفکاریها میکنم. سعی کردهام در این زمینه خودم را اصلاح کنم. مثلا روند پیشرفت و زمانبندیها را چک میکنم و به خودم فرصت میدهم که روی تصویر بزرگتر متمرکز شوم. در این صورت، کیفیت پروژه حفظ میشود، بدون آنکه بیش از حد روی جزئیات گیر کنم و بازدهی خودم یا توانایی تیم در تحویل به موقع پروژه، فدا شود.»
وقتی تمام زمان و زحمت خود را صرف انجام یک کار کردهاید، ممکن است بترسید از اینکه آن را تمام کنید یا برای گامهای بعدی، به تیم دیگری واگذار کنید. هرچقدر هم که یک پروژه را عیبیابی کنید باز هم نقاطی برای اصلاح پیدا میشوند. بعضیها بیش از حد کمالگرا هستند و کارشان را بیش از حد نقد میکنند.
اینجور آدمها معمولا در دقایق پایانی هم در حال تغییر پروژه هستند. این عادت میتواند باعث شود پروژه عقب بیفتد و مهلتش تمام شود. اگر چنین نقطه ضعفی دارید، باید توضیح دهید که چه کارهایی برای بهبود آن انجام دادهاید. مثلا بگویید که برای تمام بازبینیها، برای خودتان مهلت تعیین میکنید و هر لحظه، حواستان به تغییرات لازم هست تا این کارها به دقیقه ۹۰ موکول نشود. مثلا بگویید: «بزرگترین نقطه ضعف من این است که نمیتوانم از پروژه دل بکنم. من بزرگترین منتقد کارهای خودم هستم. همیشه میتوانم چیزهایی در پروژه پیدا کنم که نیازمند اصلاح یا تغییرند. برای بهبود در این زمینه، برای خودم مهلت تعیین میکنم تا تمام تغییرها و بازبینیها را در آن بازه انجام دهم و این کارها را در دقیقه ۹۰ انجام ندهم.»
ایجاد تعادل میان کمک به همکارها در پروژهها و همزمان، مدیریت کارهای خودتان، یک هنر است. از نگاه کارفرما، کسی که به همه درخواستها جواب مثبت میدهد، کارمند فداکار و متعهدی است، اما میتواند اینجور نیز تلقی شود که چنین آدمی، ظرفیت و توان خود را نمیشناسد و در نهایت، از کارهای خودش میماند و مجبور میشود برای اتمامشان، از دیگران کمک بگیرد یا درخواست مهلت بیشتر کند.
اگر شما نمیتوانید به درخواستهای کمک یا پروژههای اضافه، نه بگویید، برای مسوول مصاحبه توضیح دهید که چطور دارید با مدیریت وظایف و تعیین انتظارات واقعبینانه برای خودتان و دیگران، این شرایط را مدیریت میکنید: «بزرگترین نقطه ضعف من این است که گاهی در نه گفتن، مشکل دارم و مجبور میشوم بیشتر از توانم، کار انجام دهم. در گذشته، این عادت باعث میشد همیشه استرس داشته باشم یا احساس فرسودگی کنم. برای اصلاح این مساله، در حال استفاده از یک اپلیکیشن مدیریت پروژه هستم تا بتوانم تصویر واضحی از حجم کارهایی که در توانم هست، داشته باشم و ببینم آیا برای پذیرش کارهای بیشتر، توان دارم یا نه.»
گرچه اقرار به استرس، بابت دیر شدن یک پروژه میتواند از نظر کارفرما یک نقطه ضعف تلقی شود اما کارفرماها برای کارمندی که به مهلتها اهمیت میدهد و برای انجام کارها در بازه تعیینشده تلاش میکند، ارزش قائلند. اگر این نقطه ضعفی است که میخواهید دربارهاش در مصاحبه صحبت کنید، طوری جواب دهید که بیشتر روی جنبه مثبت آن تاکید شود.
بگویید که این عادت، از جهاتی کمک میکند کارها را به موقع انجام دهید اما برای آنکه اذیتتان نکند، دارید کارهایی انجام میدهید تا هم در این زمینه اصلاح شوید و هم کارها به موقع و به شکلی موثر انجام شوند: «بزرگترین نقطه ضعف من این است که وقتی مهلت پروژهها تمام میشود، استرس میگیرم. من به شدت روی مهلتها وسواس دارم و اگر کارها به موقع انجام نشوند، شدیدا اذیت میشوم.
برای جلوگیری از این حالت، سعی کردهام به خودم بیشتر توجه کنم و ببینم برای ایجاد انگیزه و کمک به کارآمدی، چه کارهایی میتوانم انجام دهم.»
زمینهای که در آن تجربه ندارید هرچه باشد، صحبت از آن به مسوول مصاحبه نشان میدهد که خودآگاه هستید و دوست دارید خودتان را به چالش بکشید. بسیاری از مردم در بعضی زمینهها تجربه زیادی ندارند، مثلا ارتباط کلامی، نوشتاری، رهبری تیم، تفسیر دادهها، تقسیم وظایف، نقد سازنده و برخی برنامههای خاص مثل پاورپوینت. اگر کسب تجربه در یک حوزه خاص، جزو نقطه ضعفهای شماست، حواستان باشد که آن حوزه، جزو لازمههای شغل مربوطه نباشد.
عدماعتماد به نفس، یک نقطه ضعف شایع است؛ بهخصوص در میان کارکنان تازهکار. اما گاهی میتواند منجر به بیکفایتی و ناتوانی فرد در انجام کارهایش شود. مثلا ممکن است احساس کنید صلاحیت صحبت در یک جلسه مهم را ندارید، در حالی که ایدهتان میتواند به تیم در نیل به یک هدف، کمک شایانی کند.
اگر این نقطه ضعفی است که میخواهید در مصاحبه از آن صحبت کنید، تاکید کنید که چرا به اعتماد به نفس اهمیت میدهید، ارزش کاری را که انجام میدهید میدانید و چه اقداماتی در راستای بروز اعتماد به نفس در محیط کار انجام دادهاید:«در گذاشته، گاهی مشکل اعتماد به نفس داشتم. سپس تصمیم گرفتم درباره تاثیری که روی تیم و سازمان میگذارم، بنویسم و شواهد بیاورم. این کمک کرد بابت مهارتها و استعداد منحصر به فردی که ارائه میکنم، اعتماد به نفس پیدا کنم. بهعلاوه، در جلسات، حواسم هست که هر وقت ایده یا نظری دارم که ممکن است ارزشی به گفتوگو اضافه کند، آن را مطرح کنم. یکبار بهواسطه اظهارنظر من، تیممان ایده من را پسندیدند و یک فرآیند تامین مالی جدید، اعمال کردند که باعث صرفهجویی ۱۰ درصدی در زمان برنامهریزی بودجه سالانه شد.»
درخواست کمک یک مهارت مهم است؛ هم وقتی در یک زمینه، فاقد مهارت هستید و هم وقتی حجم کار زیاد، دارد شما را از پا درمیآورد.
دانستن اینکه چه زمانی و چگونه درخواست کمک کنید، نشاندهنده خودآگاهی شماست و به سازمان کمک میکند از یک ناکارآمدی، جلوگیری کند. توضیحتان میتواند به این شکل باشد: «از آنجا که من یک آدم مستقلم و از انجام سریع کارها لذت میبرم، همیشه برایم سخت بوده که در مواقع نیاز از کسی کمک بخواهم. اما به مرور زمان متوجه شدهام که وقتی چیزی را بلد نیستم یا خیلی خستهام، کمک خواستن، هم به نفع خودم است و هم به نفع کسبوکار. بهعلاوه، حالا میدانم که در اطرافم، کلی آدم متخصص هست که دانش و مهارتهای خاصی دارند و میتوانند کمک کنند کارم را بهتر انجام دهم. گرچه هنوز دارم روی این عادتم کار میکنم، اما از وقتی از دیگران کمک گرفتهام، کیفیت کارهایم بسیار بالا رفته.»
حتی انعطافپذیرترین آدمها هم گاهی به سختی میتوانند با بعضی از تیپهای شخصیتی کار کنند.
داشتن مهارتهای کار تیمی یعنی تا حدی به آگاهی برسی که راههای کار با دیگران و نحوه تطبیق رویکردت را پیدا کنی. اگر این یکی از نقطه ضعفهایت در گذشته بوده، تیپهای شخصیتی که با آنها کار کرده و مشکل داشتهای را توضیح بده.
سپس فورا دلایلش را بگو. سپس توضیح بده که چه راههایی برای تطبیق سبک کاری و ارتباطیات پیدا کردهای تا همگی برای تحقق هدف مشترک، همکاری بهتری داشته باشید: «در گذشته، برایم سخت بود که با آدمهای پرخاشگر کار کنم. گرچه میدانستم که تنوع شخصیتی، باعث قدرتمندتر شدن کسب و کار میشود، اما معمولا در جوار همکارهای پرسر و صدایم، ایدههایم را پنهان میکردم. برای مقابله با این رویه، سعی کردم زمان بیشتری را با همکارهایی که با آنها سازگار نیستم، بگذرانم. هرچه بیشتر آنها و سبک ارتباطی و انگیزههایشان را میشناسم، بهتر میتوانم با این تیپها تعامل کنم تا همهمان بتوانیم به شکلی برابر، نقاط قوت و مهارتهایمان را ارائه دهیم.»
ایجاد توازن میان کار و زندگی بسیار مهم است چون کمک میکند انگیزهتان را حفظ کنید. گرچه صرف زمان و انرژی برای کار، هم باعث افتخار و هم نشاندهنده وجدان کاری است، اما باید استراحت، تفریح، خانواده و سرگرمی را نیز در اولویت قرار دهیم. توضیحات شما میتواند به این شکل باشد:
«از آنجا که من عاشق کارم هستم و اهداف جاهطلبانهای دارم، برایم سخت است که میان زندگی شخصی و حرفهایام، توازن ایجاد کنم. وقتی نیازهای فردیام را نادیده میگیرم، تاثیرات منفیاش را بر انگیزه و تمرکزم به وضوح حس میکنم. در نتیجه، سعی کردهام در برنامههایم، جایی برای کارهای داوطلبانه و خانواده خالی کنم. اقدامات کوچکی مثل سایلنت کردن گوشی موقع شام، بسیار مفید بوده. وقتهایی که میان کار و زندگی تعادل ایجاد میکنم، میبینم که کیفیت کارم بالا رفته، کار بیشتری انجام شده و هیجان بیشتری برای از خواب بیدارشدن و سر کار رفتن دارم.»
در بسیاری از مشاغل، از کارجو میخواهند که خودش وظایف را تعریف کند و به صورت انفرادی به سمت اهداف حرکت کند. این یعنی فرد باید باتجربه، هوشمند و مسوولیتپذیر باشد و بتواند ابهام را مدیریت کند. گرچه پیروی از دستورات دقیق، یک مهارت مفید است اما همزمان، باید بتوانید لازمههای کسب نتایج مطلوب را مشخص کنید: «در شغل قبلیام به عنوان کارآموز بازاریابی، سوپروایزرم توضیحات و دستورالعملهای دقیق و مشخصی درباره مسوولیتهایم میداد. حالا من عادت دارم یک نفر باشد که مسیرم را دقیق مشخص کند و وقتی با یک هدف یا وظیفه مبهم مواجه میشوم، دچار شک میشوم. هدفم این است که نه تنها با ابهام، مشکلی نداشته باشم بلکه حتی بتوانم در شرایط مبهم، موفق شوم. به این منظور، مواقعی که در مواجهه با یک وظیفه مبهم، گیج و سردرگم میشوم، یک چارچوب فردی برای خودم تعیین کردهام؛ مثل انجام تحقیقات ساختارمند یا توصیه گرفتن از دیگران. این کمک کرده هنگام انجام وظایف مبهم یا اهداف نامشخص، عملکرد بهتری داشته باشم.»
درحالیکه صحبتهای زیادی درباره نویسندگان و سایر مشاغل وجود دارد، مباحث کمتری درباره آنچه ممکن است در پشت صحنه اتفاق افتد وجود دارد و آن عملکرد درونی صنعت نشر است. تکلیف افرادی که در نشر کتاب کار میکنند چه میشود؟ این اتفاق پیش از این در سایر جنبههای انتشار، مانند رسانههای آنلاین، رخ داده است. نشریه دیجیتال BuzzFeed اخیرا شروع به استفاده از هوش مصنوعی در راهنمای سفر و آزمونهای خود کرده و بسیاری از کارکنان خود را رها کرده است. با در نظر گرفتن همه این حکایات، دیر یا زود این پدیده به قلمرو انتشار کتاب وارد میشود، اما هنوز زود است که بگوییم عواقب آن چقدر شدید خواهد بود. به گزارش وبسایت بوک رایت، جین فریدمن، مشاور انتشارات، بهعنوان یک پیشکسوت، که این صنعت را از نزدیک زیر نظر دارد و قبلا متوجه تاثیر احتمالی هوش مصنوعی شده، معتقد است هنوز برای قضاوت زود است و ناشناختههای زیادی درباره هوش مصنوعی وجود دارد.
فریدمن به وجود کسبوکارها و همچنین شرکتهای فناوری بزرگ مانند گوگل و اپل اشاره میکند که با هوش مصنوعی، کتابهای صوتی ارائه میکنند. او میگوید: درحالحاضر، نویسندگانی که خودشان هم ناشر هستند و ناشران دانشگاهی یا ناشرانی که بهسادگی منابع لازم را برای تولید کتابهای صوتی ندارند، این گزینهها را در نظر میگیرند. ممکن است هوش مصنوعی برای کسانی که کار روایت کتاب انجام میدهند، تهدید محسوب شود، با این حال هنوز ندیدهام که هوش مصنوعی جایگزین این مشاغل شود.
در بخش تصاویر کتاب، فریدمن متوجه شد که پیش از آن تعداد زیادی کتاب تصویری کودکان و رمانهای گرافیکی تولیدشده توسط هوش مصنوعی منتشر شده است، اما او هنوز ندیده است که یک ناشر سنتی چیزی شبیه به این را به بازار بیاورد.
وی میگوید: انتشارات بلومزبری اخیرا اعتراف کرده است که از هوش مصنوعی در طراحی جلد کتاب تخیلی بزرگسالان «خانه زمین و خون» اثر سارا جی ماس، استفاده کرده است. حدس من این است که ناشران در ابتدا از هوش مصنوعی برای خلق تصاویر کوچک یا نقطهای استفاده میکنند. طراحان درحالحاضر از ابزارهای هوش مصنوعی برای کمک به طراحی جلد استفاده میکنند.
فریدمن در بررسی انبوه نسخههایی که نویسندگان به ناشران میفرستند، ابزارهای هوش مصنوعی را میبیند که به ویراستاران و عوامل ادبی در پردازش سریعتر مطالب ارسالی کمک میکنند، اما او باور ندارد که جایگزین آنها شود. بااینحال، احتمالا میتواند جایگزین کار در سطح کارآموزی شود. او معتقد است که ابزارها باید طی سالها بهبود یابند. بااینحال، وی فکر میکند که برخی از افراد در صنعت نشر، تحت هر شرایطی از چنین روشهایی اجتناب میکنند.
جدا از مشاغل مختلف در صنعت نشر، هوش مصنوعی اکنون برای نوشتن کتاب استفاده میشود و این بدان معنی است که نویسندگان ممکن است با رقابتی در برابر ماشینها روبهرو شوند.بااینحال، ترنا الیزابت بل، نویسنده مجموعهداستان کوتاه تجربی «به من بگو چه میبینی»، درباره این موضوع نگران نیست. بل قبل از شروع به نوشتن تماموقت، یک بنیانگذار استارتآپ بود و با پردازش زبان طبیعی و تشخیص بصری، دو حوزه محبوب هوش مصنوعی، کار میکرد. او معتقد است که پردازشگرهای زبان طبیعی، مانند تمام انواع هوش مصنوعی، به مقدار زیادی داده برای یادگیری در طول فرآیند آموزش نیاز دارند. این چیزی است که ادبیات هنوز انجام نداده است؛ بنابراین هیچ دادهای وجود ندارد که هوش مصنوعی از آن بیاموزد. هوش مصنوعی اگر نتواند درباره یک فرم ادبی بیاموزد، نمیتواند آن را ایجاد کند. کتابهای جدید و بدیع همیشه به تخیل انسان نیاز دارند. به گفته او، مطبوعات ادبی که در آثار کمتر رایج تخصص دارند، نسبت به ۵ ناشر بزرگ، بهمراتب کمتر در معرض هوش مصنوعی هستند.
او تاکید میکند: درباره این جمله فکر کنید: هر چیزی که تکرار آن آسان باشد برای هوش مصنوعی آسان است.
رد هیلتون، ناشر مطبوعات مستقل بلمونت سیتی پرس، معتقد است هوش مصنوعی مشاغل مرتبط با انتشارات را تهدید میکند، اما این اولین باری نیست که این صنعت با وضعیت فعلی خود با چالش مواجه میشود و آخرین بار هم نخواهد بود. افزایش استفاده از هوش مصنوعی تنها «فناوری» بعدی است که صنعت نشر کتاب با آن مواجه خواهد شد، همانند اینترنت، کتابهای الکترونیکی و آمازون.
او ادامه داد: در ۲۰ سال گذشته، امنیت شغلی بارها در صنعت نشر به چالش کشیده شده است. در ۳۰ سال گذشته، تصور میشد با افزایش انتشارات دیجیتال و انواع آیبوک و کتابخوانهای الکترونیکی، تلفنهای هوشمند و تبلتها آغازی بر پایان انتشار است. امروزه، بسیاری از کتابها در قالبهای دیجیتال منتشر میشوند، اما هنوز جایگزین کتابهای چاپی نشدهاند.
درحالیکه دیگران از عواقب یک محل کار تحت سلطه هوش مصنوعی میترسند، ممکن است مزایایی مانند افزایش بهرهوری برای دیگران داشته باشد. بسیار دیده میشود که بسیاری از نویسندگان از «چت جیپیتی» به عنوان دستیار نوشتن شخصی خود استفاده میکنند. ربات چت نیز آنقدر میان مردم محبوب است که بعید است قابلقبول نویسندگان نباشد.
در این رابطه، هیلتون معتقد است باید به هوش مصنوعی بهعنوان یک دستیار نگاه کنیم، نه یک دشمن احتمالی. ناشران میتوانند در واقع از هوش مصنوعی به نفع خود و برای تجزیه و تحلیل دادهها و گرایشهای خوانندگان استفاده کنند تا تصمیمات آگاهانهتری درباره اینکه چه کتابهایی منتشر کنند، چگونه آنها را به بازار عرضه کنند و چگونه قیمتگذاری کنند، بگیرند. هوش مصنوعی میتواند به ناشران کمک کند تا در عملیات خود کارآمدتر و موثرتر باشند. ناشران باید طرز کار با هوش مصنوعی را برای مقاصد اقتصادی و اهداف کمپانی خود یاد بگیرند.
با این اوصاف به نظر میرسد در آینده برخی از مشاغل در صنعت چاپ کتاب تحتتاثیر گسترش هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت، بهویژه آن دسته از مشاغلی که دارای کارهای تکراری یا معمولی هستند که میتوانند کامپیوتری شوند. هوش مصنوعی همچنین میتواند فرصتهای شغلی جدیدی بهویژه در تجزیه و تحلیل دادهها و توسعه هوش مصنوعی در این صنعت ایجاد کند. تاثیر هوش مصنوعی بر صنعت نشر کتاب با نحوه اجرای آن و همچنین نحوه سازگاری ناشران و متخصصان صنعت با این فناوریهای جدید تعیین میشود.
غولهای تکنولوژی حالا به فصل رونمایی از محصولات جدیدشان رسیدهاند. در همین راستا، روز پنجشنبه مایکروسافت با برگزاری یک مراسم ویژه در شهر نیویورک از جدیدترین محصولاتش رونمایی کرد. مایکروسافت در این رویداد علاوه بر رونمایی از رایانههای سرفیس جدید جزئیاتی در مورد انتشار نسخه جدید ویندوز ۱۱ و دستیار هوش مصنوعی Copilot تعبیه شده در آن فاش کرده است.
این غول تکنولوژی اعلام کرد که دستیار شخصی هوش مصنوعی ویندوز ۱۱ موسوم به Copilot در ۲۶ سپتامبر در دسترس قرار خواهد گرفت. این شرکت همچنین اظهار کرده است که مدلهای جدید سرفیس از ۳ اکتبر در دسترس خواهند بود. مایکروسافت همچنین در جریان برگزاری کنفرانس مطبوعاتی جدیدش اعلام کرده است که کاربران بینگ تاکنون یک میلیارد چت با سرویس هوش مصنوعی Bing Chat انجام دادهاند.
مایکروسافت روز پنجشنبه از رایانههای جدید سرفیس رونمایی و جزئیاتی را در مورد انتشار نسخه ویندوز ۱۱ و دستیار هوش مصنوعی copilot تعبیه شده در آن در جریان رویدادی در نیویورک فاش کرد. ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت این رویداد را با صحبت در مورد اینکه چگونه ابزارهای هوش مصنوعی copilot این شرکت تاثیر گستردهای بر کاربری مصرفکنندگان و شرکتها خواهد گذاشت، آغاز کرد. مایکروسافت در کنفرانس ویژه خود، از لپتاپ تبدیلپذیر ردهبالای جدیدی رونمایی کرد که سرفیس لپتاپ استودیو ۲ (Surface Laptop Studio ۲) نام دارد. این لپتاپ ظاهر کلی مدل قبلی را حفظ کرده است، اما از سختافزار بسیار قدرتمندتری استفاده میکند. سرفیس لپتاپ استودیو ۲ قدرتمندترین سرفیس تاریخ مایکروسافت محسوب میشود. مدل جدید سرفیس لپتاپ استودیو همچون مدل قبلی حالت ویژهای بهنام Studio Mode دارد که نمایشگر را به سمت جلو حرکت میدهد تا بتوانید از سرفیس لپتاپ استودیو ۲ به عنوان تبلت لمسی استفاده کنید. سرفیس لپتاپ استودیو ۲ به نمایشگر ۴/ ۱۴اینچ HDR مجهز است. لپتاپ جدید مایکروسافت از پردازنده اینتل نسل ۱۳ (خانواده رپتور لیک، سری Core i۷ H) و گرافیک انویدیا RTX ۴۰۵۰ یا RTX ۴۰۶۰ یا گرافیک مجتمع Iris Xe استفاده میکند. مدل قبلی پردازنده نسل ۱۱ داشت و استفاده از تراشه نسل ۱۳ در مدل جدید، قدرت پردازشی سرفیس لپتاپ استودیو ۲ را بهمقدار قابلتوجهی افزایش میدهد. مایکروسافت در مراسم روز پنجشنبه مدعی شد که سرفیس لپتاپ استودیو ۲ تا دو برابر قدرت گرافیکی بیشتر نسبتبه مکبوک پرو M۲ Max اپل دارد. این شرکت برای مقایسه مستقیم، از نرمافزار Blender استفاده کرد. سرفیس لپتاپ استودیو ۲ تصویری انیمیشنی را در ۳۷ ثانیه تولید کرد و این کار با مکبوک پرو M۲ Max بسیار بیشتر طول کشید. مایکروسافت میگوید لپتاپ جدیدش به تراشه عصبی (NPU) اینتل مجهز است. این تراشه برای پردازشهای هوش مصنوعی بهینه شده و نخستینبار است که در کامپیوترهای ویندوزی حضور پیدا میکند. قبل از مراسم گفته میشد که ممکن است مایکروسافت پردازندهای اختصاصی برای هوش مصنوعی بسازد. سرفیس لپتاپ استودیو ۲ مایکروسافت با دو ترابایت حافظه ذخیرهسازی و ۶۴ گیگابایت رم DDR۵X در دسترس قرار میگیرد. این نخستینبار است که سرفیسهای مایکروسافت به رم ۶۴ گیگابایتی مجهز میشوند. سرفیس لپتاپ استودیو ۲ در کانفیگهای ۱۶گیگابایتی و ۳۲ گیگابایتی نیز عرضه خواهد شد. مایکروسافت میگوید سرفیس لپتاپ استودیو ۲ بهلطف پردازنده اینتل و گرافیک انویدیا تا دو برابر قدرتمندتر از نسل قبل است. این لپتاپ دو درگاه USB-C و یک درگاه USB-A و یک کارتخوان میکرو SD دارد و از قلم لمسی سرفیس اسلیمپن۲ استفاده میکند. سرفیس لپتاپ استودیو۲ تاچپدی جدید با سیستم بازخورد هپتیک دارد که به ادعای مایکروسافت، همهجانبهترین تاچپد در بین تمامی لپتاپها است. قیمت لپتاپ مایکروسافت Surface Laptop Studio ۲ از ۱۹۹۹ دلار و عرضه محصول از ماه آینده میلادی شروع میشود. قیمت مدل اول سرفیس لپتاپ استودیو ۱۶۰۰ دلار بود و مایکروسافت بههنگام رونمایی آن را قویترین سرفیس تاریخ خطاب کرده بود.
مایکروسافت در ادامه این رویداد سرفیس لپتاپ گو ۳ را نیز به عنوان جانشین سرفیس لپتاپ گو ۲ معرفی کرد. این محصول که مشخصات آن در چند ماه گذشته افشا شده بود، پردازنده نسل ۱۲ اینتل Core i۵ دارد. با وجود اینکه پردازنده نسل ۱۲ اینتل با معرفی پردازندههای نسل ۱۴، دو نسل عقب میافتد؛ اما همچنان در بین تراشه بهترین لپتاپهای اقتصادی گزینه مقرونبهصرفهای بهحساب میآید. سومین نسل از لپتاپهای سبک و اقتصادی مایکروسافت سرفیس لپتاپ گو ۳ در ماه اکتبر طبق ادعای مایکروسافت با شارژدهی در تمام روز و در چهار رنگ زیبا روانه بازار خواهند شد. سرفیس لپتاپ گو ۳ مایکروسافت با فرمفکتور سبک و باریک در بین لپتاپهای سبکی قرار میگیرد که با هدف نیاز خریداران محصولات اقتصادی با تمرکز بر قابلیت حمل طراحی و تولید میشوند. بدنه در قاب رویی آلومینیوم آنودایزشده است و پایه آن نیز آلومینیوم و رزین کامپوزیت پولیکربنات با الیاف شیشه تشکیل میشود. طراحی ظاهری سرفیس لپتاپ گو ۳ نسبتبه نسل قبل تغییری نداشته است. بااینحال، طراحی داخلی قطعات بهروز شده است تا امکان تعویض قطعات بیشتری در آینده فراهم شود. سرفیس لپتاپ گو ۳ نمایشگر لمسی با اندازه ۴۵/ ۱۲ اینچ و نسبت تصویر ۳:۲ و وضوح ۱۵۳۶ × ۱۰۲۴ دارد که مشابه ابعاد و اندازه نمایشگر نسل قبلی است و تراکم ۱۴۸ پیکسل بر اینچ را ارائه میکند. ابعاد لپتاپ نیز ۲۷۸ در ۲۰۶ در ۷/ ۱۵ میلیمتر عنوان شده است و وزن آن نیز به ۱/ ۱۲ کیلوگرم میرسد که وزنی حدودا ۶-۷ برابر گوشی هوشمند خواهد داشت. مهمترین ارتقای سرفیس لپتاپ گو ۳ را در پردازنده آن میتوان یافت که با بهکارگیری پردازنده Core i۵ نسل ۱۲ اینتل (i۵-۱۲۳۵U) قدرت پردازشی آن را ۸۸ درصد سریعتر از نسل قبلی خواهد کرد. همچنین در مدل پایه برخلاف نسل قبلی که رم ۴ گیگی داشت رم ۸ گیگابایتی LPDDR۵ دارد و فضای ذخیرهسازی آن نیز ۲۵۶ گیگابایت از نوع SSD خواهد بود. قیمت لپتاپ سرفیس گو ۳ در مدل پایه از ۷۹۹ دلار آغاز خواهد. این در حالی است که سرفیس لپتاپ گو ۲ در مدل پایه با کانفیگ رم ۴ و فضای ۱۲۸ گیگی با برچسب قیمتی ۵۹۹ دلار راهی بازار شده بود. اتصالات و درگاههای سرفیس لپتاپ گو ۳ مانند نسل قبلی شامل یک درگاه USB-A و یک درگاه USB-C و جک ۵/ ۳ میلیمتری هدفون در چپ و درگاه اختصاصی Surface Connect در سمت راست میشود. علاوهبراین، حسگر اثرانگشت نیز در نسل جدید خانواده سرفیس لپتاپگو بهکار رفته است تا از نظر امنیتی خیال کاربر را آسوده کند. سایر ویژگیهای سرفیس لپتاپ گو ۳ را میتوان Wi-Fi ۶ و بلوتوث ۱/ ۵ و ماژولهای جداشدنی SSD دانست که امکان افزایش فضای ذخیرهسازی تا ۵۱۲ گیگ را فراهم میکند. علاوهبراین، دوربین وبکم ۷۲۰p نیز همراه Studio Mics وجود دارد که شامل اسپیکرهای Omnisonic با پشتیبانی از صدای دالبی میشود.
مایکروسافت در رویداد ویژه خود از سرفیس گو ۴ نیز به عنوان جدیدترین نسخه لپتاپ مقرونبهصرفه دوکاره رونمایی کرد. این دستگاه نسبتبه نسل قبلی ارتقا یافته اما در دسترس مشتریان عادی قرار نخواهد گرفت و طبق اعلام مایکروسافت فقط برای مشاغل و سازمانها درنظر گرفته شده است. سرفیس گو ۴ از پردازنده اینتل N۲۰۰ بهره میبرد که چهار هسته دارد. مایکروسافت همچنین مدل پایه سرفیس گو ۴ را با رم ۸ گیگابایت از نوع LPDDR۵ عرضه میکند درحالیکه مدل پایه نسل قبل فقط ۴ گیگابایت رم داشت. این تغییر باتوجهبه تمرکز غول فناوری اهل ردموند به مشتریان تجاری و بازار آموزش، بسیار خوشایند در نظر گرفته میشود، زیرا رم ۴گیگابایتی امروزه برای انجام کارهای چندوظیفگی سبک نیز کافی نیست. سرفیس گو ۴ همچنین در چند نسخه با حافظه ذخیرهسازی ۶۴، ۱۲۸ و ۲۵۶ گیگابایت روانه بازار خواهد شد. طراحی کلی سرفیس گو ۴ در مقایسه با نسل قبلی این محصول تا حدود زیادی بدون تغییر باقیمانده و از همان درگاه USB C، جک ۵/ ۳میلیمتری هدفون کارتخوان microSD بهره میبرد. این محصول همچنین به دو دوربین با وضوح ۱۰۸۰p و نمایشگر ۵/ ۱۰ اینچی با وضوح ۱۹۲۰ در ۱۲۸۰ پیکسل مجهز شده و برخی قطعات داخلی مثل باتری، پایه، مادربرد و نمایشگر طوری طراحی شدهاند که بهراحتی قابلتعویض باشند. قیمت این لپتاپ مایکروسافت از ۵۷۹ دلار برای مدل ۶۴گیگابایتی آغاز خواهد شد.
مایکروسافت در رویداد سرفیس و هوش مصنوعی که بدون استریم زنده در حضور جمعی از خبرنگاران حوزه تکنولوژی برگزار شد، تاریخ انتشار دستیار شخصی هوش مصنوعی کوپایلت را برای ویندوز ۱۱ اعلام کرد. طبق اعلام مایکروسافت، کوپایلت همراه با بهروزرسانی بزرگ ویندوز ۱۱ موسومبه ۲۳H۲ که آخرین نسخه در سال ۲۰۲۳ خواهد بود، در ۲۶سپتامبر(۴ مهر ۱۴۰۲) در دسترس قرار خواهد گرفت. کوپایلت با میانبر Windows Key + C یا راستکلیک روی دسکتاپ قابلاجرا خواهد بود و بسیاری از اپلیکیشنهای پیشفرض ویندوز ۱۱ ازجمله Photos و Paint هم از قابلیتهای کوپایلت بهرهمند خواهند شد. دستیار هوش مصنوعی ردموندیها همچنین در تاریخ یک نوامبر(۱۰آبان) برای مایکروسافت ۳۶۵ منتشر خواهد شد؛ هرچند دسترسی به کوپایلت در مایکروسافت ۳۶۵ رایگان نخواهد بود و کاربران برای استفاده از آن باید اشتراک ماهانه ۳۰ دلار پرداخت کنند. ساتیا نادلا مدیرعامل مایکروسافت در این مراسم گفت: «معتقدیم که کوپایلت رابطه ما را با تکنولوژی بهطور اساسی متحول خواهد کرد.» یوسف مهدی، مدیر ارشد بازاریابی سرویسهای مصرفی مایکروسافت هم کوپایلت را دست دادن کاربر با تکنولوژی معرفی کرد و گفت: «هر زمان که به آن نیاز دارید، در دسترس است و هر زمان که به آن نیازی ندارید، از سر راهتان کنار میرود.» دستیار شخصی هوش مصنوعی Copilot برای نخستینبار در کنفرانس بیلد ۲۰۲۳ معرفی شد. کوپایلت در واقع سرویسی بر پایه هوش مصنوعی است که مستقیما با ویندوز ۱۱ ادغام میشود و کاربران میتوانند از طریق نوار وظیفه (Task bar) به آن دسترسی پیدا کنند. مایکروسافت همچنین میگوید هرچه بیشتر با کوپایلت کار کنید، عملکردش طبیعیتر خواهد شد. در جریان معرفی کوپایلت، مایکروسافت برای نخستینبار از Copilot Lab رونمایی کرد؛ تجربه جدیدی که به افراد کمک میکند برای عصر جدیدی از بهرهوری متکیبه هوش مصنوعی، عادتهای کاری جدید ایجاد کنند. در چند ماه گذشته، هوش مصنوعی بسیاری از افراد در مشاغل مختلف را مجبور به یادگیری مهارتهای جدید کرده است و بهنظر میرسد Copilot Lab فضایی باشد تا افراد بهطور موثر یاد بگیرند چطور از مدلهای هوشمصنوعی مایکروسافت استفاده کنند و پرامپتهای خود را با همکاران به اشتراک بگذارند.
مایکروسافت در جریان برگزاری کنفرانس مطبوعاتی جدیدش همچنین اعلام کرد که کاربران بینگ تاکنون یک میلیارد چت با سرویس هوش مصنوعی Bing Chat انجام دادهاند. این سرویس بر پایه مدل زبانی بزرگ GPT-۴ توسعه داده شده و سازوکارش مشابه ChatGPT است. مایکروسافت اواسط بهمن سال گذشته نسخه جدید بینگ را رونمایی کرد. در آن زمان گفته شد بینگ بهلطف هوش مصنوعی عصر جدیدی برای موتورهای جستوجو آغاز میکند. ثبت آمار یک میلیارد چت در بازه ۶ ماهه نشان میدهد که کاربران بهشدت از بینگ استقبال کردهاند؛ باوجوداین، سهم گوگل از بازار موتورهای جستوجو همچنان بسیار بیشتر از بینگ است. مایکروسافت در مراسم روز پنجشنبه از اضافهشدن سرویس DALL-E ۳ به بینگ نیز خبر داد (DALL-E سرویسی برای تبدیل متن به عکس است). جدیدترین نسخه DALL-E تصاویر بسیار باکیفیتتری میسازد و به یکسری قابلیت امنیتی برای جلوگیری از ساخت تصاویر غیراخلاقی هم مجهز است.
بیشتر ابتکارات تغییر ناشی از ارزشها، چشمانداز و اهداف استراتژیک یک شرکت است. مقاومت کارکنان در برابر آنها میتواند نشانه عدمهمسویی بین درک آنها از ارزشهای شرکت، جایی که میخواهد برود و آنچه میخواهد به دست آورد، باشد. آسیب زمانی رخ میدهد که اعتماد به رهبری سازمان از بین رفته یا کم شود و حس هدف مشترک در سازمان از بین برود. این ناهماهنگی، روزانه در سازمانها اتفاق میافتد و اغلب شامل یک استراتژی شکستخورده یا بازنده است. برای درک بهتر اینکه چرا درصد زیادی از استراتژیها هر سال شکست میخورند، بررسی برخی از دلایل زمینهای مرتبط با مقاومت کارکنان مفید است. بیشتر مقاومت کارکنان ناشی از «ترس» است. ترس یک پاسخ عاطفی و فیزیولوژیک به یک تهدید، خطر یا موقعیت بالقوه مضر است. این یک واکنش طبیعی انسانی است که میتواند واکنشهای روانی و فیزیکی را ایجاد کند که برای محافظت از خود در برابر آسیب درکشده مفید است. ترس واقعی است و میتواند باعث ایجاد مقاومت در هر کسی شود.
کارمندان اغلب اجرای استراتژی را به عنوان یک ابتکار تغییر تهدیدآمیز میبینند که اساسا نحوه عملکرد و موفقیت سازمان آنها را تغییر میدهد. آنها همچنین آن را تهدیدی برای موجودیت و شیوه زندگی فعلی خود در محل کار میدانند. هنگامی که کارکنان شما مزایای مستقیم استراتژی سازمانی یا نحوه اجرای آن را نمیبینند یا در تاثیر بالقوه آن تردید دارند، در مقابل تلاش لازم برای رسیدن به اجرای موفقیتآمیز آن مقاومت میکنند. تیمهای رهبری سازمان، برای اطمینان از اجرای یک ابتکار استراتژیک روان و موفق، باید این افکار منفی و هرگونه تاثیر بالقوه آن قبل از اینکه باعث مقاومت شود را بشناسند و به آن بپردازند. لیستی از مزایایی که میتواند از تغییر استراتژیک حاصل شود، همراه با تاثیری که مقاومت کارکنان به طور بالقوه میتواند بر آنها بگذارد، عبارت است از:
اجتناب از رکود: تغییر برای رشد و انطباق شرکت با بازارهای در حال تحول و شرایط تجاری ضروری است. در مواقع دیگر تغییر میتواند به معنای بقای خود کسبوکار باشد. هنگامی که کارکنان در برابر تغییر مقاومت میکنند، سازمان میتواند دچار رکود شود و فرصتهای جدید، فناوریهای بهتر و استراتژیهایی را که میتواند رقابتپذیری آن را بهبود بخشد از دست بدهد.
نوآوری: تغییر صحیح میتواند باعث نوآوری و خلاقیت شود. مقاومت در برابر تغییر میتواند این ویژگیها را خفه کند، زیرا کارکنان به روالها و روشهای ثابت انجام کار پایبند هستند و شرکت را از یافتن راهحلهای جدید و بهبودیافته بازمیدارند.
روحیه و تعامل: مقاومت مداوم در برابر تغییر میتواند فضایی خصمانه ایجاد کند و بر روحیه شرکت و تعامل کارکنان تاثیر منفی بگذارد. کارمندان ممکن است به دلیل عدماطمینان و اختلال مربوط به هر تغییر احتمالی احساس ناامیدی، استرس یا اضطراب کنند. اگر این شرایط به طور موثر مدیریت نشود، میتواند منجر به کاهش روحیه و سطوح پایینتر مشارکت شود و بر بهرهوری و رضایت شغلی تاثیر بگذارد.
همکاری و ارتباطات: تغییر استراتژیک اغلب مستلزم همکاری و ارتباط بین کارکنان بخشهای مختلف یا کارکردهای تجاری است. مقاومت در برابر تلاشهای مشترک میتواند مانع کار گروهی و ارتباطات موثر، ایجاد سیلوها و خرابیها در همکاری و محدود کردن پتانسیل ابتکار تغییر برای موفقیت شود.
حفظ و استخدام: در شرکتهایی که در برابر تغییر مقاوم هستند، حفظ استعدادهای برتر، بهویژه آنهایی که به دنبال فرصتهایی برای یادگیری و رشد هستند، دشوار است. کارمندان بالقوه ممکن است در پیوستن به شرکتی که به مقاومت در برابر تغییرات شهرت دارد، تردید کنند و در نتیجه استخدامهای جدید محدود میشود.
سازگاری: سازگاری برای بقای هر کسبوکاری ضروری است. سازمانهایی که قادر به انطباق با شرایط متغیر نیستند در معرض خطر منسوخ شدن هستند. مقاومت کارکنان میتواند از چابکی و پاسخگویی سازمان در زمانی که بیش از همه به آن نیاز دارد جلوگیری کند.
فقدان یادگیری و توسعه: تغییر اغلب فرصتهایی را برای کارمندان به ارمغان میآورد تا مهارتهای جدید را بیاموزند و به طور حرفهای پیشرفت کنند. مقاومت در برابر تغییر میتواند شانس رشد کارکنان را از بین ببرد و باعث شود آنها در نقشهای خود گیر کرده و به طور بالقوه شکاف مهارتی در سازمان ایجاد شود.
اعتبار رهبری سازمان: وقتی رهبران سازمان تلاشی برای تغییر ارائه میکنند که با مقاومت شدید روبهرو میشود، اعتبار و اثربخشی آنها تضعیف میشود. کارمندان ممکن است تصمیمات آنها را زیر سوال ببرند و ایمانشان به توانایی رهبر سازمان برای مدیریت موثر از بین برود.
موفقیت بلندمدت: اگر مقاومت در برابر تغییر در فرهنگ سازمان ریشه بدواند، میتواند به چرخهای از منفیبافی منجر شود که شکستن آن دشوار است. با گذشت زمان، سازمان با مقاومت در برابر تغییرات موردنیاز و ممانعت از توانایی خود برای رشد، تکامل و رقابتی ماندن، موفقیت پایدار را به خطر میاندازد.
فرهنگ یک شرکت باید از تعادل سالم بین ثبات و سازگاری حمایت کند. تشویق ارتباط باز و مستقیم با کارکنان در طول فرآیند تغییر و ارائه آموزش و پشتیبانی مناسب به آنها میتواند به کاهش مقاومت و حفظ فرهنگ شرکت کمک کند؛ فرهنگی که به درک و پذیرش تغییرات مثبت ادامه خواهد داد. فراتر از نفی ویژگیهای مثبت تغییر استراتژیک، کارمندان به دلیل ترکیبی از عوامل در برابر اتخاذ استراتژیهای جدید برای شرکت خود مقاومت خواهند کرد. این عوامل عبارتند از: ترس (همانطور که قبلا بحث شد)، نگرانی در مورد شایستگی شخصی، دلبستگی به روالهای معمول آشنا، خطرات درکشده برای امنیت شغلی، و شک و تردید در مورد اثربخشی تغییرات پیشنهادی.
فقدان ارتباطات واضح، آموزش ناکافی، و مشارکت ناقص در تصمیمگیری، به شدت به مقاومت کمک میکند. این عوامل میتوانند احساس عدماطمینان و ناراحتی ایجاد کنند و کارکنان را به مقاومت در برابر تغییر سوق دهند تا آنها در مناطق امن فعلی خود بمانند و اختلال احتمالی در نقشها و مسوولیتهای روزمره خود را به حداقل برسانند. اینجاست که بینش رهبری سازمان میتواند بهویژه مفید باشد.
هنگامی که بین رهبری سازمان و کارکنان، در مورد یک استراتژی جدید، ارتباط و اشتراک وجود نداشته باشد، مسائل زیر ریشه دوانده و باعث مقاومت بیشتر میشود:
۱- عدم وضوح: هنگامی که کارکنان اهداف و همسویی استراتژی را با چشمانداز شرکت درک نمیکنند، صرفا به دلیل سردرگمی و عدماطمینان در مورد نقشهای خود، در برابر اجرای آن مقاومت میکنند.
۲- ارتباط نامشخص: ارتباط ناکافی یا ناسازگار در مورد استراتژی منجر به اطلاعات نادرست و سوءتفاهم میشود. فقدان بهروزرسانیهای شفاف و بهموقع نیز باعث مقاومت میشود، زیرا کارکنان احساس میکنند از این فرآیند جدا شدهاند.
۳- فقدان مشارکت اولیه: کارمندانی که از فرآیند توسعه استراتژی کنار گذاشته شدهاند، از آن فاصله میگیرند و فرآیند را کمارزش میدانند. درگیر کردن آنها از همان ابتدا میتواند مالکیت آنها را افزایش و مقاومت را کاهش دهد.
۴- تهدید فردی ادراکشده: کارکنان ممکن است استراتژی جدید سازمان را به عنوان تهدیدکننده نقش، مسوولیت یا امنیت شغلی آنها درک کنند. در نتیجه، آنها مقاومت میکنند و احساس میکنند که طرح جدید به کل تیم آسیب میرساند.
۵- شکستهای قبلی: زمانی که سازمان استراتژیها یا ابتکارات شکستخوردهای را تجربه کرده باشد، کارکنان در تعهد به راهبردهای جدید مردد خواهند بود و به رهبری سازمان یا خود برنامه اجرا
اعتماد ندارند.
۶- کمبود منابع: اگر منابع ناکافی، اعم از بودجه، پرسنل پشتیبانی یا فناوری وجود داشته باشد، مانع اجرای استراتژی و منجر به مقاومت میشود. اگر کارکنان معتقد باشند که ابزار لازم برای انجام موفقیتآمیز کار را ندارند، همیشه مقاومت میکنند.
۷- عدمتطابق فرهنگی: زمانی که استراتژی با فرهنگ سازمانی موجود یا ارزشهای آن در تضاد باشد، مقاومت میتواند به جای سازگاری کارکنان با هنجارهای جدید رشد کند.
۸- ناسازگاری رهبری سازمان: اگر رهبری سازمان هماهنگ نباشد یا متعهد به حمایت از استراتژی و تغییرات آن نباشد، باعث سردرگمی و مقاومت در بین کارکنان ارسالکننده پیامهای مختلف میشود.
۹-اولویتهای رقابتی: زمانی که کارمندان حجم کاری بالایی دارند و مسوولیتهای بیشتری به آنها محول میشود، ارائه یک ابتکار جدید ممکن است باعث مقاومت شود، زیرا تلاش میکنند تا حجم کاری موجود خود را با خواستههای جدید متعادل کنند.
۱۰- فقدان آموزش: معرفی یک استراتژی جدید ممکن است کارکنان را ملزم به کسب مهارتها یا دانش جدید کند. کارمندانی که فاقد آموزش مناسب هستند، به طور بالقوه میتوانند به دلیل احساس ناتوانی یا ناامیدی در برابر اجرا مقاومت کنند.
غلبه بر این موانع مقاومت کارکنان، مستلزم ترکیبی از مداخلات است که با ارتباطات شفاف، مشارکت همه ذینفعان و تمرکز بر ایجاد یک فرهنگ سازمانی حمایتی و همسو شروع میشود. با پرداختن به این دلایل، سازمانها میتوانند شانس خود را برای اجرای موفقیتآمیز استراتژی و تحقق نتایج آن به طور قابلتوجهی بهبود بخشند.
آخرین بروزرسانی 2/ 6/ 1402
امام مجتبی علیه السلام، در 15 ماه مبارک رمضان سال سوم هجری، در شهر مدینه منوّره چشم به جهان گشود. هفت سال از عمر شریفش مصادف با حیات پربار خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله وسلم بود. پدر گرامی اش امام علی بن ابیطالب علیه السلام و مادر ارجمندش حضرت فاطمه زهرا علیها السلام، دختر پیامبر خداست.
تنها کنیه امام مجتبی علیه السلام «ابو محمّد» است. ولی در القاب حضرت تعابیر مختلفی ذکر شده است. مشهورترین القاب حضرتش عبارتند از: تقیّ، زکیّ، سیّد، سبط، ولیّ.
سیره نگاران، عبارات زیر را نقش نگین حضرت دانسته اند: «العزّة للّه وحده»؛ «العزّة للّه»؛ «اللّه اکبر»؛ «به نستعین» و «حسبی اللّه».
امام حسن علیه السلام روز پنجشنبه هفتم صفر، و به قولی بیست و هشتم و به قول دیگر در آخر ماه صفر سال 49ه.ق در سن 47 سالگی بر اثر زهری که به او خوراندند به شهادت رسید، و در قبرستان بقیع (واقع در مدینه) به خاک سپرده شد.
زندگی و احوال امام حسن (ع) از تولد تا شهادت
همسران و فرزندان حضرت را از منابع معتبر بدین گونه مىتوان نام برد: «خوله» که دو فرزند پسر به دنیا آورد یکى به نام «محمد الاکبر» که حضرت به نام همین فرزندش مکنى به ابا محمد مىباشد. دیگرى «حسن». نام همسر دیگر حضرت «ام کلثوم» دختر فضل بن عباس که چهار فرزند به نامهاى محمد الاصغر، جعفر، حمزه و فاطمه به دنیا آورد. از «عقبه» معروف به «ام بشیر» سه فرزند به نامهاى زید، ام الحسن، ام الخیر نصیب حضرت شد.
نام همسر دیگر حضرت «جعده» دختر اشعث بن قیس کندى مىباشد که از ایشان نیز دو پسر به نامهاى اسماعیل و یعقوب داشت.
از همسر دیگرى به نام «زینب» حضرت یک پسر داشتند که نام آن «عبد اللّه الاصغر» بود. و از «ام الحق» نیز خداى سبحان یک پسر به نام «طلحه» به حضرت عطا نمود.
از کنیزى به نام «قیلة» سه پسر به نامهاى، قاسم، عبد اللّه، ابوبکر داشتندکه هر سه در نهضت کربلا در رکاب امام حسین علیه السلام به شهادت رسیدند.
از کنیز دیگر به نام «ظمیاء» سه فرزند به نامهاى «حسین الاثرم «عبد الرحمن» و «ام سلمه» خداى سبحان عطا نمود. و از کنیز دیگر پسرى به نام «عمر» متولد شد.
از کنیزى دیگر به نام «صافیه» یک دختر به نام «ام عبد الرحمن» یا «ام عبداللّه» خداى سبحان عطا نمود، که این بانوى بزرگوار (ام عبدالرحمن) مادر امام باقر علیه السلام مىباشد. بر این اساس فرزندان حضرت شانزده پسر و پنج دختر از شش همسر و چهار کنیز مىباشند. برخى همسران حضرت نیز عباتند از هند، عایشه خثعمیه. گرچه ممکن است همسران حضرت بیش از این تعداد نیز باشند
پژوهشی پیرامون تعداد همسران و فرزندان امام حسن(ع)
فرزندان امام حسن علیه السلام در کربلا
شهادت فرزندان امام حسن (ع) در کربلا
امام حسن(ع)در طول سی و هفت سالی که در کنار پدر زیست نه فقط فرزندی مطیع و امام شناس بود، بلکه همواره بازوی نیرومند، یاوری صدیق، مسئولی امین و با تجربه و سربازی عاشق و فداکار برای امیرمومنان به حساب می آمد. وی با شناخت کاملی که از پدر داشت، خود را وقف خدمت به امیرالمؤمنین کرده بود.
روزی بازوی نظامی پدر می شود و به فرمانش به طرف کوفه روانه می شود تا مردم آن سامان را از توطئه شوم دشمنان اسلام آگاهی دهد و آنها را جهت مقابله با پیمان شکنان و ناکثان بسیج کند. روزدیگر بازوی سیاسی امام می شود و در جریانات سیاسی دوران عثمان وارد صحنه می شود و او را نسبت به وضع ناهنجار دستگاه خلافتش وکثرت انحرافات آگاه می سازد و یا در مسئله حکمیت به دستور آن حضرت و با بیانات شیوا و دلنشین، اعلام موضع می نماید و دست به افشاگری می زند.
آن حضرت در سمت قضاوت و دیگر مسوولیت ها به کمک و یاری پدر می شتابد.
محبت شدید پیامبر (ص) به امام حسن علیه السلام
نگاهی به کودکی و نوجوانی امام مجتبی (ع)
امام حسن و امام حسین (ع) در مباهله پیغمبر (ص)
امام حسن (ع) و سه خلیفه نخستین
زندگانی سیاسی امام حسن (ع) در عهد عثمان (قسمت اول)
زندگانی سیاسی امام حسن (ع) در عهد عثمان (قسمت دوم)
مبارزات حسن بن علی علیه السلام پیش از دوران امامت
مسوولیت های امام حسن علیه السلام در دوران پدر
تصدی امور و کارگزاری امام مجتبی(ع) در دوران امام علی(ع)
سخنان امام حسن (ع) هنگام نبرد جمل
سخنان امام حسن (ع) هنگام نبرد صِفّین
شامگاه بیست و یکم رمضان سال چهلم از هجرت، حضرت علی علیه السلام، شهید شد. بامداد آن روز، مردم در مسجد جامع شهر، گرد آمدند، حضرت امام حسن (ع) که در آنوقت 37 سال داشتند بر منبر فراز آمدند و فرمودند:
دیشب، مرد یگانه ای از جهان رخت بست که در میان گذشتگان و هم در بین آیندگان، به دانش و کردار، یکتا بود. همراه پیامبر، جنگها کرد و در نگاهبانی اسلام و پیامبر، مجاهدانه کوشید، و پیامبر در جنگها، او را به سپاهسالاری می فرستاد و او هماره پیروز باز می گشت...
از زرد و سفید (اشاره به زر و سیم) دنیا، بیش از 700 درهم نگذاشت، آنهم سهمیه ی او و بر آن بود که با آن خدمتگاری برای خانواده ی خود فراهم آورد.
بدین هنگام، امام به سختی گریست و مردم نیز گریستند...
آنگاه،امام نشست و عبد الله بن عباس برخاست و گفت:
مردم!، این (اشاره به امام حسن (ع)) فرزند پیامبر شما و جانشین علی (ع) و امام شماست، با او بیعت کنید! مردم، گروها گروه، بدو روی آوردند و بیعت کردند.
پىآمد بیعت با امام حسن علیه السلام
نامه نگاری امام حسن (ع) و معاویه در کار حکمرانی
موضع گیری امام حسن (ع) در مکاتبه با معاویه
سخنان امام حسن (ع) از آغاز خلافت تا هنگام صلح
بررسی انتقادی دیدگاه خاورشناسان درباره سیره حکومتی امام حسن مجتبی (ع)
واکاوی جریان های فکری عصر امام حسن مجتبی (ع)
یکی از پرسش های مهم این است که: چرا معصومان علیهم السلام در فعالیت های سیاسی و اجتماعی خود، سیاست ثابتی نداشتند؟ اصولاً تعیین خطّ مشی ها و سیاست های آنان، برچه اساس و چه معیارهایی بوده است؟
در جواب باید گفت: شرایط و تحوّلات جامعه، نقش بنیادینی در شکل گیری سیاست آنان دارد. آنان رهبران مردم بودند که با شناخت شرایط زمان به رهبری آنان می پرداختند. طبیعی است که شرایط زمان و مکان یک معصوم، با شرایط معصوم دیگر، متفاوت است و حتی در عصر یک معصوم نیز ممکن است شرایط تفاوت پیدا کرده و همین تفاوت سبب تغییر استراتژی شود.
از سوی دیگر، اهداف اصلی معصومان حفظ و اجرای قوانین الهی و رعایت مصالح عمومی است که این عناصر با بهره گیری از اهرم صلح، قیام، سکوت و... تأمین می شود. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم با مشرکان و یهودیان می جنگد و در شرایطی دیگر با مشرکان صلح می کند که به عنوان «صلح حدیبیه» شهرت یافته است.
امام علی علیه السلام 25 سال در برابر خلفا سکوت می کند، که از آن به عنوان «خار در چشم و استخوان درگلو» یاد کرده است. بی تردید، سکوت علی علیه السلام بدان معنا نیست که او خلفا را شایسته رهبری می دانست؛ بلکه به خاطر رعایت مصالح عمومی و حفظ دین سکوت کرد.
پرشکوه ترین نرمش قهرمانانه تاریخ
علل و عوامل صلح امام حسن مجتبی (ع)
گفت و گوی شیعیان با سبط اکبر درباره «صلح با معاویه»
بررسی تطبیقی دوران امامت امام حسن مجتبی و امام حسین(علیهم السلام)
جستاری در رویارویی امام حسین (ع) با صلح امام حسن (ع)
دو امام در برابر صلح ؛ صلح امام حسن علیه السلام
چرا امام حسن علیه السلام صلح کرد و امام حسین علیه السلام به جنگ پرداخت؟
علت صلح و سازش امام حسن(ع) با معاویه چه بود؟
تاکتیک های عملیات روانی موثر در شکل گیری صلح امام حسن (ع)
کنکاشی در چرایی صلح امام حسن (ع) با معاویة ابن ابی سفیان
نگاهی به علل صلح امام حسن (ع) با معاویه
بررسی علل صلح (آتش بس) امام حسن علیه السلام
صلح عزّت آفرین، از زبان امام حسن(ع)
پاسخ به برداشت های غلط از پیمان صلح امام حسن مجتبی علیه السّلام
صلح امام حسن(ع)؛ فرآیند یا برآیند
سخنان امام حسن (ع) از هنگام صلح تا کناره گیری از خلافت
امام حسن مجتبی علیه السلام چند روز پس از امضای قرار داد صلح با معاویه و رفت و آمدهای مکرر از سوی دوستان و دشمنان، مصلحت را در آن دید که به همراه بعضی از یاران، از کوفه به مدینه جدش رسول خدا صلی الله علیه و آله هجرت نمایند.
او به همراه برادرش حسین بن علی علیه السلام و خانواده و اطرافیانش، راهی مدینه شدند. مردم کوفه با اندوه بسیار به مشایعت آن حضرت شتافتند، در حالی که اشک، چشمان بسیاری را فرا گرفته بود. مشایعت کنندگان با نگاه های طولانی، حسرت خود را اظهار می داشتند و با زبان حال بر سرنوشت تیره خود - که با هجوم و سلطه چکمه پوشان معاویه گره می خورد - سرود اندوه می سرودند. امام علیه السلام و همراهانش به مدینه آمدند و در آنجا اقامت گزیدند.
سبط اکبر پیامبر، این ناخدای بردبار تصمیم گرفت با فرو بردن خشم خود و صبر و تحمل، کشتی اسلام را از غرقاب حتمی حکومت معاویه نجات بخشد و نگذارد حکام بنی امیه با احادیث جعلی و نسبت های ناروا به پیامبر عظیم الشان صلی الله علیه و آله و پدرش امیرمؤمنان علیه السلام و صحابه بزرگ، چهره واقعی اسلام را عوض کنند و به اسم اسلام بعد از پیامبر، اهداف شیطانی خود را بر امت اسلامی تحمیل نمایند و بدعت ها و سنت های جاهلیت را دوباره همانند اجدادشان احیا کنند.
حضرت ده سال در مدینه اقامت گزید و در این مدت همچون پدر و جد بزرگوارش، طبیب و معلمی دلسوز و پناهگاهی مطمئن برای مردم مدینه و مظلومان عالم بود و خورشید گونه بر همه زوایای تاریک عالم اسلام می تابید و با سخنان زیبای علی گونه و رفتار حلیمانه محمدی و حجب و تقوای فاطمه گونه اش مسلمین جهان را رهبری می کرد و در مقابل جبهه کفر تاویلی و همه اندیشه های شیطانی آنان در راستای مبارزه با باطل، راست قامتانه ایستادگی کرد و به نور الهی درخششی دیگر داد.
کارنامه ده ساله امام حسن(ع) در مدینه منوره
امام حسن(ع) و پاسداری از ارزش ها
مناظره امام حسن (ع) با اصحاب معاویه
مناظره های امام حسن (ع) با عمرو بن عاص
مناظره امام حسن (ع) با عمرو عاص، مروان و ابن زیاد
مناظره امام حسن (ع) با مروان بن حکم
مناظره امام حسن (ع) با عبدالله بن زبیر
مناظره امام حسن (ع) با حبیب بن مسلمه فهری
ابن ابی الحدید می نویسد: «چون معاویه خواست برای پسرش یزید بیعت بگیرد، اقدام به مسموم نمودن امام مجتبی(ع) کرد، زیرا معاویه برای گرفتن بیعت به نفع پسرش و موروثی کردن حکومتش مانعی بزرگ تر و قوی تر از حسن بن علی(ع) نمی دید، پس معاویه توطئه کرد، آن حضرت را مسموم نمود و سبب مرگش شد.»
در این توطئه، بیش ترین نقش را مروان بن حکم که فرماندار مدینه بود ایفا کرد. وقتی معاویه تصمیم بر این جنایت هولناک گرفت، آخرین مرتبه، طی نامه ای سری از مروان فرماندار خویش خواست تا در مسمومیت حسن بن علی(ع) سرعت گیرد و آن را در اولویت قرار دهد.
مروان جهت اجرای این توطئه مامور شد با جعده دختر اشعث همسر امام مجتبی(ع) تماس برقرار کند. معاویه در نامه اش نوشته بود که جعده یک عنصر ناراضی و ناراحت است و از جهت روحی می تواند با ما همکاری داشته باشد و سفارش کرده بود که به جعده وعده دهد بعد از انجام ماموریتش او را به همسری پسرش یزید درخواهد آورد و نیز توصیه کرده بود صد هزار درهم به او بدهد.
امام صادق(ع) فرمود: جعده -لعنة الله علیها- زهر را گرفت و به منزل آورد. آن روزها امام مجتبی(ع) روزه داشت و روزهای بسیار گرمی بود، به هنگام افطار خواست مقداری شیر بنوشد، آن ملعون زهر را در میان آن شیر ریخته بود، به مجرد این که شیر را آشامید، پس از چند دقیقه امام(ع) فریاد برآورد:
«دشمن خدا! تو مرا کشتی، خداوند تو را نابود کند. سوگند به خدا! بعد از من بهره و سودی (خوشحالی) برای تو نخواهد بود. تو را گول زدند و مفت و رایگان در راستای اهدافشان به کار گرفتند. سوگند به خدا معاویه تو را بیچاره و بدبخت نمود و خود را خوار و ذلیل کرد.»
امام صادق(ع) در ادامه سخنان خود فرمودند: «امام مجتبی(ع) بعد از این که جعده او را مسموم کرد، دو روز بیش تر باقی نماند و از دنیا رفت و معاویه هم بدانچه وعده کرده بود وفا ننمود.»
نگاهی به واپسین روزهای عمر امام حسن مجتبی (علیه السلام)
علّت و چگونگی شهادت امام حسن مجتبی (ع)
وصیت امام حسن به برادرش حسین(ع)
تشییع جنازه امام حسن مجتبی علیه السلام
مراسم دفن امام حسن علیه السلام
نقدی بر تردیدهای سلفیان در باب شهادت امام حسن مجتبی (ع)
بخشش یکی از صفات پسندیده انسانی و یکی از ویژگی های بارز و ممتاز پیشوایان معصوم است و این مهم باید الگو برای پیروان آن بزرگواران باشد. اهمیت بخشش و برآوردن نیاز دیگران، در این است که در زندگی انسان ها فرازوفرودهای فراوانی رخ می دهد؛ گاهی برای فردی وضعیتی پیش می آید که نمی تواند کوچک ترین نیازش را برآورده سازد. در این جا، وظیفه دیگران است که با او هم دردی کرده، به رفع حاجت وی بکوشند.
اهل بیت (علیهم السلام) در کنار فضیلت های بی شمار، در این ویژگی مهم الهی و انسانی پیشگام بوده اند؛ به گونه ای که خداوند درباره آن بزرگ واران فرموده است: (ویطعمون الطعام علی حبه مسکینا و یتیما و اسیرا انمانطعمکم لوجه الله لانریده منکم جزاء و لاشکورا)؛ «و به [پاس] دوستی [خدا]، بینوا و یتیم و اسیر را خوراک می دادند. [و می گفتند:] ما برای خشنودی خداست که اطعام می دهیم و پاداش از شما نمی خواهیم.»
جود و بخشش یکی از ویژگی های برجسته امام حسن (ع) بود. به گونه ای که آن بزرگوار به «کریم اهل بیت (علیهم السلام)» معروف شدند. آن حضرت به مناسبت های مختلف، دیگران را از خوان کرم خویش برخوردار می کردند و تا حد ممکن دیگران را ناامید نمی ساختند. به ایشان گفتند: «چرا هیچ گاه فقیری را مأیوس برنمی گردانید؟» در پاسخ فرمودند:
من خود دست نیاز بر درگاه خدا دارم و به الطافش امیدوارم؛ به همین دلیل، شرم دارم از این که خود فقیر باشم و فقیری را مأیوس برگردانم. خدای بزرگ مرا عادت داده که نعمت های فراوانش را بر من ارزانی دارد و من نیز او را عادت داده ام که نعمت هایش را به مردم ببخشم. می ترسم اگر از عادتم دست بردارم، خداوند نیز عادتش را از من بازدارد و از نعمت هایش محرومم گرداند.
شخصیت امام حسن مجتبی علیه السلام
نگاهی به ویژگی های اخلاقی امام حسن مجتبی (ع)
ده ویژگی اخلاقی امام مجتبی (ع)
فضایل اخلاقی امام حسن مجتبی (ع)
اخلاق امام حسن مجتبی علیه السلام
مدارا و محبت در سیره امام حسن(ع)
تاملی در رفتار اجتماعی امام حسن علیه السلام
نقد و بررسی مستندات روایی دوگانگی خُلق و خوی امام حسن و امام حسین (ع)
کرم امام حسن مجتبی علیه السّلام
حسن بن علی(ع) عابدترین مردم زمان خود و زاهدترین آنها و برترین آنها بود، و چنان بود که وقتی حج به جای می آورد، پیاده به حج می رفت و گاهی نیز پای برهنه راه می رفت.
و چنان بود که وقتی یاد مرگ می کرد می گریست، و چون یاد قبر می کرد می گریست، و چون از قیامت و بعث و نشور یاد می کرد می گریست، و چون متذکر عبور و گذشت از صراط -در قیامت- می شد می گریست.
و هر گاه به یاد توقف در پیشگاه خدای تعالی در محشر می افتاد، فریادی می زد و روی زمین می افتاد...
و چون به نماز می ایستاد بندهای بدنش می لرزید، و چون نام بهشت و جهنم نزد او برده می شد مضطرب و نگران می شد و از خدای تعالی رسیدن به بهشت و دوری از جهنم را درخواست می کرد...و هر گاه در وقت خواندن قرآن به جمله «یا ایها الذین آمنوا» می رسید می گفت: «لبیک اللهم لبیک»...
و پیوسته در هر حالی که کسی آن حضرت را می دید به ذکر خدا مشغول بود، و از همه مردم راستگوتر، و در نطق و بیان از همه کس فصیحتر بود.
تبیین سیره اخلاقی امام حسن (ع) با رویکرد به سیره عبادی و رفتارشناسی
خدا ترسى امام حسن علیه السّلام
امام حسن (ع) در زمان خویش، با دسته ای از ناهنجاری های سیاسی- اجتماعی مواجه بودند که برخی از آن ها، برآمده از سنت های پیشین، دسته ای زاده سیاست ها و رویکردهای دستگاه حاکمه و پاره ای ناشی از اوضاع جامعه اسلامی بود که درمجموع رفتاری مدبرانه و هوشیارانه، از سوی رهبری مذهبی چون امام حسن (ع) را اقتضا می کرد. امام در رویارویی با آنچه در جامعه زمانش بروز داشت، بر اساس راهبردهایی اقدام کردند؛ راهبردهایی که دست کشیدن از آن ها هرگز در قاموس امامت نمی گنجید، چنان که دیگر پیشوایان مذهبی، به پیروی از سنت نبوی چنین بوده اند. سه راهبرد مهم امام؛ یعنی اصلاح جامعه بر اساس کتاب خدا و سنت پیامبر (ص) و به بیان دیگر دینی سازی جامعه، حفظ خون مردم و تأمین امنیت اجتماعی و سه دیگر ترویج اخلاق و سنت های متعالی انسانی در رأس همه قرار داشت.
راهبردهای امام حسن (ع) در مواجهه با ناهنجاری های سیاسی- اجتماعی زمان
ویژگیهای دوران امام مجتبی علیه السلم و شخصیت رهبری
گذاری بر اخلاق اجتماعی در آموزه های امام حسن (ع)
نگاهی به سیره اجتماعی امام حسن مجتبی علیه السلام
نگاهی کوتاه به شخصیت فرزندان آن حضرت نشان می دهد کمالات اخلاقی که از وجود مقدس آن گرامی نشأت گرفته است در سیمای فرزندان آن بزرگوار کاملا مشاهده می شود. امام مجتبی (ع) به عنوان الگو و نمونۀ یـک مـربیِ تمام عیار، در تربیت فرزندانی پاک طینت، صالح، شجاع، کارآمد و با کمال، نقش قابل توجهی ایفا کرد. آن حضرت با پرورش فرزندان تلاشگر، مسئولیت پذیر، مبارز، ایثارگر، دارای کمالات و خصایل پسندیده در دستیابی به اهـداف والای تربیتی، توفیق کامل داشت. آن گرامی با مراعات شیوه های تربیتی صحیح و تأمین نیازهای روحی و جسمی فرزندان، در شکوفایی استعدادها و باروری خلاقیت های آنان مسئولیت های پدرانه خویش را با کمال شایستگی به انـجام رسـانید و بـر اثر آن فرزندان امام مجتبی (ع) در زنـدگی آیـنده خـویش به کمالات و مراتب عالی انسانی نایل آمدند و هر یک نمونه ای بارز از انسان های وارسته شدند.
روش های تربیت در سیره امام حسن (ع)
امام مجتبی (ع) و تربیت فرزندان شجاع
سبک زندگی فرهنگی امام حسن مجتبی (ع)
سبک زندگی اقتصادی امام حسن (ع) را می توان از منظر منابع درآمدی و هزینه های ایشان مطالعه کرد. منابع درآمدی امام، شامل موقوفات و صدقات، ارث، کشاورزی، هدایای مردمی و حکومتی و مقرری از بیت المال بود. گزارش های مربوط به هزینه های زندگی امام، عمدتاً مربوط به خانواده و کمک های ایشان به مستمندان است.
پس از صلح و خارج شدن خلافت از دست حضرت درآمد ایشان بیش تر بر درآمدهای شخصی متکی بود. میراثی که از پیامبر (ص)، امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) باقی مانده بود و هم چنین فعالیت های اقتصادی ایشان مثل کشاورزی، سهم مهمی از درآمدها را تشکیل می داد. هدایای حکومتی و مردمی نیز بخشی از درآمدها بودند.
اما برای وجوهات شیعیان نمی توان نقش چندانی قائل بود. گزارشی مبنی بر گرفتن خمس یا زکات از سوی امام حسن (ع) یافت نشد. در این دوره، شیعیان اعتقادی اندک بودند و جامعه شیعه نوپا بود. هنوز فقه خاصی شکل نگرفته بود. بر اساس فقه پیامبر (ص) عموماً خمس از غنایم گرفته می شد که خمس غنایم جنگی و زکات در اختیار حکومت قرار می گرفت.
مواردی چون موقوفات، کشاورزی، هدایا و مقرری از بیت المال را می توان جزو درآمدهای شخصی و هزینه هایی چون مخارج خود امام، خانواده، کنیزان و غلامان و کمک به خویشاوندان را نیز جزو مخارج شخصی محسوب کرد. پاره ای از هدایا و تولیت بخشی از صدقات و موقوفات را نیز می توان به سبب تصدی جایگاه امامت از سوی ایشان دانست.
وضعیت روشنی از سبک زندگی اقتصادی امام حسن (ع) به ویژه در بخش هزینه ها نمی توان ترسیم کرد. گزارش های باقی مانده از هزینه های امام، عمدتاً حول صدقات ایشان است که به نظر می رسد فضایل نگاران به ثبت آن همت گمارده اند و گزارش زیادی از دیگر فعالیت های اقتصادی ایشان موجود نیست. می توان گفت: تقیه امام، حضور ایشان در مدینه و دور بودن از کوفه که بیش ترین پیروانشان در آن جا بودند و عدم احساس ضرورت در ثبت این گونه گزارش ها، در کم بودن تعداد آن ها دخیل بوده است.
سبک زندگی اقتصادی امام حسن (ع)
رابطه انفاق و روزی در سیره امام حسن مجتبی (ع)
شخصی خدمت حضرت مجتبی علیه السلام رسید و عرض کرد: ای فرزند امیرمؤمنان! تو را به خدایی که به شما نعمت فراوان داده سوگند می دهم به فریاد من برس که دشمنی ستمکار دارم که نه حرمت پیران را پاس می دارد، و نه به کوچکی صغیران ترحّم می کند. حضرت که به جایی تکیه داده بودند، با شنیدن این سخن برخاسته و فرمودند: این دشمن کیست تا داد تو را از او بگیرم؟
عرض کرد: دشمن من فقر و نداری است. حضرت اندکی سر به زیر انداخته، سپس به خدمتکار خویش فرمودند: آنچه از مال نزد تو موجود است حاضر کن. او نیز پنج هزار درهم آورد و به آن مرد داد. و بعد، حضرت فرمودند: تو را به خدا سوگند می دهم هرگاه بار دیگر این دشمن به تو حمله کرد و در حق تو ستم روا داشت، او را نزد من بیاور تا [شرّ] او را از تو دور گردانم.»
درسهایی از امام حسن مجتبی علیه السلام
روزی امام حسن علیه السلام برای عمره به سوی مکه عظیمت کردند. در این سفر، فرزند زبیر ایشان را همراهی می کرد. در طول مسیر، در مکانی زیر یک درخت خرمای خشکیده به استراحت پرداختند. ابن زبیر به امام علیه السلام عرض کرد: «لو کان فی هذا النخل رطب اکلناه؛ ای کاش این درخت، خرمای تازه داشت و از آن می خوردیم.» امام علیه السلام فرمودند: «او انت تشتهی الرطب؛ آیا تو به خرمای تازه اشتهایی داری؟» او گفت: آری. امام حسن علیه السلام سر را به سوی آسمان بلند نمودند و دعایی خواندند. در این هنگام درخت، سبز شد و پر از برگ گردید و دارای خرمای فراوانی شد و یاران ایشان از آن درخت بالا رفتند و خرمای زیادی چیدند.
اشاره ای به کرامات امام حسن مجتبی(ع)
معجزات و کراماتی از امام حسن مجتبی علیه السلام
پاسخ کودک در کلاس، از علوم مختلف
از حضرت امام حسن علیه السلام پرسیده شد که بردباری یعنی چه؟ فرمودند: بردباری عبارت از فرو بردن خشم و اختیار خودداشتن است.
از حضرت پرسیده شده بزرگواری چیست؟ فرمودند: احسان به قبیله و تبار و تحمل خسارت و جرم آنها.
از امام علیه السلام پرسیده شد که جوانمردی یعنی چه؟ فرمودند: جوانمردی عبارت است از حراست دین، و عزت نفس، و با نرمش برخورد نمودن و بررسی عملکرد خویش، و پرداخت حقوق و دوستی نمودن با مردم.
از امام حسن علیه السلام معنای کرامت و بزرگ منشی را پرسیدند؟ فرمودند: بخشش پیش از خواهش و اطعام در هنگام قحطی.
چهل حدیث از امام حسن مجتبی علیه السلام 1
چهل حدیث از امام حسن مجتبی (ع) 2
بررسی نیایش های امام مجتبی علیه السلام
کلام امام حسن (ع) با حسن بصری در توحید
قرآن در سخن امام حسن مجتبی (علیه السلام)
اهلبیت در کلام امام حسن (علیه السلام)
حضرت مهدی (عجّ) در نگاه سبط اکبر(ع)
پس از شهادت امام مجتبی(ع)، امام حسین(ع) هر شب جمعه بر مزار او می رفت و این گونه با برادر سخن می گفت: «چگونه سر و بدن خود را خوشبو کنم در حالی که بدن تو در زیر خاک است. چگونه از دنیا بهره گیرم در حالی که هر آنچه به تو نزدیک است نزد من محبوب است. هر گاه کبوتری بانگ زند و باد شمال و جنوب به وزش در آید، بر تو خواهم گریست. تا وقتی بر درخت های حجاز شاخه ای جوانه می زند چشمانم از اشک بر تو خشک نخواهد شد. گریه ام طولانی و اشکم جاری است که تو از من دوری و مزارت نزدیک و غریب. دیواره های قبر تو را در برگرفته که هر کس زیر خاک است غریب است. او که رفته خوشحال و اینکه مانده غمگین است. غارت زده آن کسی نیست که دارایی اش را به تاراج برده اند، غارت زده کسی است که برادرش را زیر خاک پوشانده است».
از آن زمانکه شمشیر بر فرق شیر خدا فرود آمد و زهر در جان فرزند زهرا نشست و سر ثار اللّه به مهمانی نیزه ها رفت، اسلام جادودانه شد.
درکلام، فرصت تغییر بود و در نوشته، رخصت تحریف.
آسمانِ محراب را حتی، می شد انکار کرد تا آن زمان که شق القمرِ خونینِ ماه، فلق را جاودانه نساخته بود.
کلام را مجال تغییر بود اما حنجره ی خون آلوده را هرگز. و نوشته را رخصت تحریف، اما لوح زمرد و محفوظ در طشت نشسته را هرگز.
و او آن گاه که رنگ قدسی سبز را برمی گزید جگرِ تفتیده ی خود را در انحنای شکوهمند تاریخ می دید.
او چونان پدر، مظلوم زیست. اگر نه مظلوم تر از برادر، همْ سنگِ او.
برادر علیه السلام، را دشمن، خارجی خواند، اما دوست «مذل المؤمنین» خطابش نکرد. گریز از دنیا و قدرتِ برادر بر همه از روز آشکارتر بود. برادر را کسی با تهمت «إِنَّک تَدْری الخَلاقَةَ» نیالود. دشمنِ برادر، جانی و خونخوار بود و دشمن او سیاستمدار و مکار هم. برادر خدنگ از روبرو خورد و او هزار خنجر از پشت. برادر مجال یافت که جنگ را به بیرون خانه کشاند و او در خانه مجبور به ستیز شد.
ابیاتی در رثای امام حسن مجتبی(ع)
مجموعه اشعار شب شهادت امام حسن مجتبی(ع)
اشعار روز شهادت و تشییع امام حسن(ع)
اشعار شام غریبان امام حسن مجتبی(ع)
مجموعه اشعار مظلومیت و غربت امام حسن(ع)
اشعار سوگنامه مصائب امام مجتبی(ع)
مجموعه نوحه در سوگ شهادت امام حسن مجتبی(ع)
هرگز دلی ز غم، چو دل مجتبی نسوخت
شهادت حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام
1ـ آفتابی در هزاران آینه. (پرتوی از زندگانی تابناک امام مجتبی علیه السلام). جواد نعیمی. تهران ، سازمان تبلیغات اسلامی، 1371ش. 120ص، رقعی.
2 ـ از گوشه و کنار تاریخ: بـررسی صـفحه ای از زندگانی امام حسن مجتبی(ع). سیدعلی شفیعی دزفولی. تهران، انتشارات صدر، 1359ش/ 1400ق. 87ص، رقعی.
3 ـ اسرار صلح امام حسن(ع). محمدعلی انصاری اراکی. تهران، بی نا، 1386ق. 80ص.
4 ـ امام حسن عـلیه السـلام. امید امیدوار. قم، انتشارات شـفق، 1352ش. 32ص، جـیبی.
5 ـ امام حسن علیه السلام پرچمدار صلح و آزادی. مهدی پیشوایی. چاپ دوم: قم، انتشارات توحید ، 1360ش. 172ص، جیبی.
6 ـ امام حسن(ع) در موضع واقع بینی و هدفگرائی. علی امیری قائمی. قم، انـتشارات شـفق، 1361ش. 125ص، رقعی.
7 ـ امام حسن عـلیه السـلام مظلوم تاریخ. رضا محمدی. قم، انتشارات صحفی، 1370 ش. 144 ص، رقعی.
8 ـ بامداد روشن در اسرار واگذاری خلافت حضرت امام حسن علیه السلام به معاویه. سیدعلی اکبر برقعی قمی (1317 ـ 1408ق). چاپ دوم: قم، انتشارات نوین، بی تـا. 148ص، رقـعی.
تصاویری از قبرستان بقیع در مدینه
تصویر نوشته رحلت رسول اکرم و شهادت امام حسن مجتبی
مصیبت و مظلومیت امام حسن مجتبی(ع)- امام خمینی(ره)
دلایل صلح امام حسن (ع) از زبان امام خمینی(ره)
صلح امام حسن از زبان شهید مطهری (1)
صلح امام حسن (ع) از زبان شهید مطهری (2)
یکی از معجزات از امام حسن مجتبی (ع) در کتب اهل سنت
گله حضرت فاطمه(س) از مداحان در مورد امام حسن مجتبی(ع)
سخنرانی تحلیلی مقام معظم رهبری درباره صلح امام حسن(ع)
مداحی شهادت امام حسن مجتبی (ع) / میثم مطیعی
مداحی شهادت امام حسن مجتبی (ع) / بنی فاطمه
مداحی شهادت امام حسن مجتبی (ع) / سید مهدی میرداماد
شهادت امام حسن مجتبی(ع) و مظلومیت ائمه بقیع(زمزمه)
ز حول حادثه برخویش تا زمانه گریست
آخرین تاریخ بروزرسانی: 2 مهر 1401
امام رضا علیه السلام هشتمین امام شیعه اثنا عشری است و پیامبر(ص) نام وی را به صراحت ذکر فرموده: علی فرزند موسی، فرزند محمد، فرزند علی، فرزند حسین، فرزند علی، فرزند ابوطالب که درود خدا بر همه آنان باد.
کنیه اش ابوالحسن است.
برخی از لقبهایش عبارتند از رضا، صابر، زکی، ولی. . .
نقش انگشتریش: حسبی الله، یا به روایت دیگر ماشاء الله، لا قوة الا بالله.
زادگاهش در مدینه به سال 148 هجری بود. یعنی در همان سالی که جدش امام صادق(ع) در گذشت و این نظر بیشتر علما و تاریخ نویسان است.
تاریخ وفات امام رضا(ع)، بنا به گفته علمای و مورخان بزرگ، سال 203 هجری در طوس بوده است.
امام رضا علیه السلام پس از شهادت امام کاظم، امامت و دعوت خود را آشکار ساخت و بی پروا به رهبری امت پرداخت. جو سیاسی جامعه در زمان هارون چنان خفقان آور بود که حتی برخی از صمیمی ترین یاران امام از این صراحت و بی پروائی او بر جانش بیمناک بودند.
«صفوان بن یحیی» می گوید:امام رضا علیه السلام پس از رحلت پدرش سخنانی فرمود که ما بر جانش ترسیدیم و به او عرض کردیم: مطلبی بزرگ را آشکار کرده یی، ما بر تو از این طاغوت (هارون) بیمناکیم.
فرمود: «هر چه می خواهد تلاش کند، راهی بر من ندارد.»
امام (ع) فعالیت علنی را رهبری می فرمود
مکتب حدیثی مدینه در عصر امام کاظم و امام رضا علیهماالسلام
شیخ صدوق رحمه الله از محول سجستانی آورده است:
وقتی که فرستاده ی مامون برای بردن امام رضا علیه السلام از خراسان به مدینه آمد، من آنجا بودم. امام علیه السلام به منظور خدا حافظی و برای وداع، به مسجد النبی کنار قبر رسول خدا صلی الله علیه و آله رفت و مکرر با قبر پیامبر صلی الله علیه و آله وداع می کرد و بیرون می آمد و نزد قبر باز می گشت و با صدای بلند گریه می کرد. من به امام نزدیک شده، سلام کردم امام جواب سلام مرا داد، حضرت را در رفتن به سفر خراسان تهنیت و مبارک باد گفتم. امام فرمود: به دیدن من بیا زیرا از جوار جدم خارج می شوم و در غربت از دنیا می روم و در کنار قبر هارون مدفون می شوم! من همراه حضرت به خراسان رفتم، تا این که از دنیا رفت و در کنار قبر هارون به خاک سپرده شد.
سیرۀ ارتباطی امام رضا (ع) از مدینه تا مرو
درپی خورشید از نیشابور تا مرو(2)
وقتی امام رضا علیه السلام به خراسان آمد، مأمون در ملاقات با وی گفت: «چنین صلاح دیدم که از خلافت کناره گیری کنم و آن را به تو بسپارم و با تو بیعت کنم». امام علیه السلام پیشنهاد او را نپذیرفت. مأمون گفت: «باید خلافت را بپذیری». امام فرمود: «هیچ گاه چنین کاری را نخواهم کرد». مأمون پس از تلاش چند روزه و پس از آن که از قبول خلافت توسط امام رضا علیه السلام ناامید شد، گفت: «اگر خلافت را نمی پذیری و نمی خواهی با تو بیعت کنم، پس ولیعهد من باش تا پس از من، خلافت به تو برسد.»
امام علیه السلام فرمود: «به خدا سوگند! من خوب می دانم که مقصود تو چیست». مأمون گفت: «من چه مقصودی دارم»؟ امام علیه السلام فرمود: «مقصود تو آن است که مردم بگویند علی بن موسی الرضا در طوس به سر می برد و به دنیا تمایل یافته است و دنیا از او روی گردانده؛ آیا نمی بینید که به طمع خلافت، چگونه ولایت عهدی را پذیرفته است»؟ مأمون خشمگین شد و گفت: «برخورد تو را هیچ گاه نپسندیده ام. به خدا سوگند! اگر ولایت عهدی را پذیرفتی، چه بهتر؛ وگرنه تو را به این کار مجبور خواهم کرد و اگر پذیرفتی، در امان هستی و در غیر این صورت، گردنت را خواهم زد.»
انگیزه های مامون رویاروی امام (ع)
ولایتعهدی امام از نگاه شهید مطهری
ضرورت های سیاسی در دعوت امام رضا (ع) به خراسان
پاسخ های امام رضا (ع) به شبهات پذیرش ولایتعهدی با تکیه بر کتاب عوالم العلوم
ابعاد نارضایتی امام رضا (ع) از پذیرش ولایت عهدی با تکیه بر ادعیه صحیفه رضویه
تحلیلی بر قیام های علویان در دوران امام رضا علیه السلام و ارتباط آن با ولایتعهدی
امام هشتم با تدبیری الهی بر مامون فائق آمد و او را در میدان نبرد سیاسی که خود بوجود آورده بود بطور کامل شکست داد. و نه فقط تشیع، ضعیف یا ریشه کن نشد بلکه حتی سال دویست ویک هجری، یعنی سال ولایتعهدی آن حضرت، یکی از پربرکت ترین سالهای تاریخ تشیع شد. و نفس تازه ای در مبارزات علویان دمیده شد. و این همه به برکت تدبیر الهی امام هشتم و شیوه حکیمانه ای بود که آن امام معصوم در این آزمایش بزرگ از خویشتن نشان داد.
برجسته ترین دوره تاریخ امامت(2)
سبک زندگی سیاسی امام رضا (ع) در برخورد با حاکمان
سبک سیاسی امام رضا علیه السلام با حکومت
سیره سیاسی امام رضا علیه السلام در برخورد با حکومت جور
واکاوی سبک زندگی دینی با تأکید بر اندیشه سیاسی امام رضا (ع)
نماز عید فطر امام رضا علیه السلام
جلوه هایی از شجاعت امام علی بن موسی الرضا
امیرالمؤمنین (سلام الله علیه) فرمود: «سَلُونِی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی»، بعد سوگند یاد کرد که اگر یک محکمه قضایی به پا شود و کلیمی ها حضور داشته باشند، مسیحی ها حضور داشته باشند، مِلَل و نِحَل متفرّق حضور داشته باشند، من آن قدرت علمی را دارم که بین یهودی ها به تورات آنها حکم کنم، بین مسیحی ها به انجیل آنها حکم کنم و بین هر فرقه ای برابر کتاب آسمانی آنها حکم کنم؛ این بیان نورانی از وجود مبارک امیرالمؤمنین (سلام الله علیه) نقل شده است، منتها اتفاق نیفتاده یک صحنه و همایش و گفتمان بین المللی رخ نداد تا وجود مبارک امیرالمؤمنین (سلام الله علیه) بین این مِلَل و نِحَل برابر کتاب های آسمانی آنها داوری کند؛ ولی برای وجود مبارک امام رضا (سلام الله علیه) این حادثه اتفاق افتاد؛ یعنی یک حکومت مرکزی در ایران و در خراسان با قدرت حکومت عباسیان تشکیل شد که تمام مِلَل و نِحَل را مأمون عباسی دعوت کرد و وجود مبارک امام رضا (سلام الله علیه) را هم فرا خواند تا در برابر مسیحی ها و یهودی ها و سایر مِلَل و نِحَل، برابر نظر و آرا و احکام الهی آنها عمل و حکم کند. وقتی وجود مبارک امام رضا (سلام الله علیه) این دعوت را تلقّی کرده است، برخی ها گفتند وقتی که دانشمندان مِلَل و نِحَل گوناگون به حضور شما آمدند، شما چگونه جواب می دهید؟ فرمود من بین اینها برابر کتاب آسمانی اینها نظر می دهم، نه تنها مسائل قضایی مالی و حقوقی، بلکه در معارف و اعتقادات و اخلاق و امثال آن را هم این چنین عمل می کنم؛ لذا وقتی با یک مسیحی مناظره می کرد، از انجیل آنها کاملاً سخن می گفت و اگر با یک کلیمی صحبت می کرد، از تورات آنها سخن می گفت؛ این می شد «سَلُونِی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی»؛ یعنی آنچه برای امیرالمؤمنین (سلام الله علیه) اتفاق نیفتاده بود، برای وجود مبارک امام رضا (سلام الله علیه) اتفاق افتاد؛ لذا ایشان شهرتی به عنوان عالِم اهل بیت یافت.
امام رضا علیه السلام عالم اهل بیت علیهم السلام
درآمدی بر اندیشه های نورانی امام هشتم(ع)
مدیریت و نقش امام رضا (ع) در تحکیم ولایت مداری ایرانیان
طرح اندیشه مهدویت در کلام امام رضا علیه السلام
نقش و آثار مدیریت فرهنگی امام رضا (ع) بر جامعه شیعه
تحلیل راهبردی از «امامت» در دکترین امام رضا علیه السلام
نقش امام رضا علیه السلام در وحدت ملی و انسجام اسلامی عصر عباسی
مأمون پس از آوردن امام رضا (ع) به مَرو، جلسات علمی متعددی با حضور آنحضرت و دانشمندان گوناگون تشکیل داد. در این جلسات، مذاکرات بسیاری میان امام (ع) و دیگران صورت می گرفت که به طور عمده پیرامون مسائل اعتقادی و فقهی بود. از مباحث و مناظرات کلامی روشن می شود عمده ترین عوامل ایجاد فرقه های کلامی و انحرافات در مسائل اعتقادی آشنایی مسلمانان با ادیان و جنبش های دیگر بود؛ بویژه نهضت ترجمه در دوره عباسیان که بعضاً دستخوش غرض ورزی های مترجمان گردید و زمینه مساعدی را در این زمینه فراهم آورد. البته عوامل دیگری چون برداشت های مختلف از معارف دینی نیز تأثیر بسزایی در رواج فرقه های کلامی داشت.
هدف مأمون از تشکیل این محافل علمی، نشان از علم دوستی او یا تظاهر به آن بود. در اصل باید وی را از این زاویه، متمایز از دیگر خلفای عباسی دانست؛ بویژه که مذاق عقلی او و همراهیاش با معتزله، او را بر آن می داشت در برابر اهل حدیث ایستادگی کرده، آنان را منکوب سازد؛ با این حال مسئله در اینجا خاتمه نمییافت. مأمون از تشکیل چنین جلساتی هدف دیگری نیز داشت. او میخواست با کشاندن امام رضا (ع) به بحث، تصوّری را که عامه مردم درباره ائمه اطهار (ع) داشتند و آنان را صاحب علم خاص لدنی می دانستند، از بین ببرد. مأمون، اندیشمندان سطح بالای هر فرقه را در مقابل امام قرار می داد تا حجت آنحضرت را به وسیله آنان از اعتبار بیندازد و این، به جهت حسد او نسبت به امام و منزلت علمی و اجتماعی او بود؛ اما هیچکس با آنحضرت روبرو نمی شد جز آنکه به فضل او اقرار کرده، به حجتی که از طرف امام علیه او اقامه می شد، ملتزم می گردید.
اهداف مأمون از مناظرات و پیروزی امام رضا علیه السلام
روش شناسی مناظره های امام رضا علیه السلام
مناظرات امام هشتم علیه السلام و دفاع از اهل بیت علیهم السلام
شیوه مناظره در مناظرات امام هشتم علیه السلام
سر انجام مامون تصمیم به قتل امام گرفت، زیرا دریافته بود که به هیچ روی نمی تواند امام را آلت دست خویش قرار دهد، و عظمت امام و توجه جامعه نسبت به آن گرامی نیز روز افزون بود، و با تمام کوششهای مامون که مایل بود بر شخصیت اجتماعی امام لطمه یی وارد سازد، شخصیت و احترام امام روزاروز اوج بیشتری می گرفت، و مامون می دانست هر چه وقت بگذرد حقانیت امام و تزویر مامون بر ملاتر می شود، و از سوی دیگر عباسیان و طرفداران آنان از عمل مامون در واگذاری ولیعهدی خود به امام، ناراضی بودند و حتی به عنوان مخالفت در بغداد با «ابراهیم بن مهدی عباسی» بیعت کردند، و بدین ترتیب حکومت مامون از جهات مختلف در خطر قرار گرفته بود، لذا پنهانی در صدد نابودی امام بر آمد و او را مسموم ساخت تا هم از امام خلاصی یابد و هم بنی عباس و طرفدارانشان را به سوی خود جلب کند.
امام رضا (ع) و خبر از شهادت خویش
چرا امام رضا(ع) انگور را خورد؟
«یسع بن حمزه» می گوید: در مجلس امام رضا (ع) مشغول گفت و گو بودیم که مردی وارد شد و گفت: سلام بر تو ای فرزند پیامبرخدا! من مردی از دوستان شما هستم. اکنون از زیارت خانه خدا بازگشته ام و چیزی که بتوانم با آن خود را به خانه برسانم ندارم. مرا به دیارم بفرست، من دارای نعمت و دولت هستم و مستحق صدقه نیستم. آنچه به من ببخشی از سوی شما صدقه خواهم داد. امام (ع) از او خواست بنشیند بعد از پایان جلسه حضرت به خانه رفت و لحظاتی بعد در را بست ؛ سپس دستش را از بالای در بیرون آورد و پرسید آن مرد خراسانی کجاست؟ مرد پاسخ داد: این جا هستم. امام(ع) فرمود: این دویست دینار را بگیر و با آن هزینه سفرت را تأمین کن. یکی از یاران حضرت پرسید: فدایت شوم به او مهربانی کردی و چهره پنهان ساختی؟!
حضرت فرمود: چون نیازش را برآوردم، نخواستم خواری خواهش را در چهره اش ببینم. آیا این حدیث پیامبر(ص) را نشنیده ای که فرمود: کار نیکی که پنهان انجام شود، برابر هفتاد حج است.
درسهایی از سبک زندگی امام رضا(ع)
ده ویژگی اخلاقی و کاربردی در سیره امام رضا علیه السّلام
اخلاق و رفتار امام رضا علیه السلام
سیره عبادی و سبک نماز امام رضا علیه السلام
رأفت و مهربانی در سیره امام رضا(ع)
سبک زندگی امام رضا علیه السلام در ارتباط با خانواده
مروری بر اندیشه های اقتصادی امام رضا(ع)
بایسته های مدیریت از نگاه امام رضا «ع»(1) (2)
ابن سکیت می گوید: به حضرت رضا علیه السلام گفتم : چرا خداوند موسی علیه السلام را با معجزه عصا و ید بیضا و ابزار «باطل کننده» سحر فرستاد؟ و چرا عیسی علیه السلام را با طبّ و محمّد صلی الله علیه و آله را با کلام و سخن و «اعجاز بیانی» مبعوث نمود؟
امام پاسخ داد : چون خداوند موسی علیه السلام را مبعوث نمود ، در میان مردم سحر و جادوگری رواج داشت ، او از جانب خدا معجزه ای آورد که مردم آن زمان توانایی بر همانندی آن نداشته باشند. و بدین وسیله جادوی آنان را باطل نمود. و خداوند عیسی علیه السلام را در زمانی به پیامبری فرستاد که انواع بیماریها در آن وجود داشت. و مردم نیازمند درمان های پزشکی بودند، بدین جهت خداوند به او معجزه ای داد که دیگران از آن بی بهره بودند؛ او مردگان را زنده می نمود و کوران مادرزاد را شفا می داد و بیماری پیسی را بهبودی می بخشید. و بعثت محمّد صلی الله علیه و آله در زمانی بود که سخن سرایی و خطابه ـ و گمان می کنم که امام کلمه شعر را نیز فرمود ـ مردم را تحت تأثیر گسترده و جوّ غالب خود قرار داده بود، بدین سبب از جانب خدا مواعظ و حکمتهایی به پیامبر داده شد که بطلان گفتار و سخنان کافران را آشکار و حجّت را بر آنان تمام نماید.
تفسیر قرآن در کلام امام رضا (ع)
حدیث سلسلة الذهب و مدیریت جامعه توحیدی
دعای حضرت امام رضا (ع) برای حضرت صاحب الزمان(عج)
مروری بر؛ روایات منقول از امام رضا علیه السلام/بر گرفته از کتاب شریف تحف العقول
رشحاتی از کلمات امام علی بن موسی الرضا علیه السلام
شاخص های مکتب اخلاقی امام رضا (ع)
بایسته های مدیریت از نگاه امام رضا «ع»
امام رضا (ع) و نظریه شرطی سازی در تربیت
معجزه و کرامت هر امام و پیشوای معصوم، از جمله ویژگیهای منحصر به فرد ایشان در برتری بر سایر مردم است تا اتمام حجّت برای مخالفان و ازدیاد ایمان برای مؤمنان باشد و همچنین با معرفت و آگاهی به قدر و منزلت آنان، به راحتی از دستورات و رهنمودهایشان اطاعت شود؛ چنان که خداوند متعال می فرماید: «لِیَهْلِکَ مَنْ هَلَکَ عَنْ بَیِّنَةٍ وَ یَحْیی مَنْ حَیَّ عَنْ بَیِّنَةٍ»؛ «تا آنها که هلاک و گمراه می شوند، از روی اتمام حجّت باشد و آنها که زنده و هدایت می شوند، از روی دلیل روشن باشد.»
در هر صورت، ائمه اطهار علیهم السلام چون حجتهای الهی بر بندگان هستند، برای اثبات حقانیت خویش و همچنین تقویت قلوب مؤمنین و برای آرامش دلهای مشتاق، از خود معجزه و کرامت نشان می دهند. این نکته نیز شایان ذکر است که از منظر باورهای شیعی، اولیای الهی و ائمه معصومین علیهم السلام حیات و ممات ندارند و ما آنان را بعد از شهادت نیز قادر بر اعمال خارق العاده می دانیم. به همین جهت، برای حل معضلات، مشکلات و عرض ارادت به محضر آن گرامیان، متوسل شده و حاجات خود را طلب کرده، در صورت صلاح دید خداوند و آن بزرگواران، به مقصود خود نائل می شویم.
قطره ای از دریای عنایات حضرت رضا علیه السلام
امام رضا (ع) و تسلط به زبانهای مختلف
جناب کلینی و صدوق از حضرت علی بن موسی الرضا - علیه السلام - این گونه نقل کرده اند:
هریک از امامان معصوم - علیهم السلام - بر گردن دوستان و شیعیان خود پیمان و عهدی دارند و وفای کامل به آن پیمان و ادای نیکوی آن عهد، زیارت مرقدهای مطهر آنان است. پس هر کس از سر میل و رغبت به زیارت و اعتقاد به آن چه آنان گرایش داشتند، به زیارت بشتابد، روز قیامت ائمه ـ علیهم السلام ـ شفیعان او خواهند بود.
بر طبق روایتی دیگر، حسن بن وشّاء می گوید: ازحضرت رضا - علیه السلام - پرسیدم: پاداش زیارت قبریکی از ائمه ـ علیهم السلام ـ چیست؟
آن حضرت فرمود: «مانند ثواب زیارت قبر امام حسین است.»
پرسیدم: پاداش کسی که قبر امام حسین ـ علیه السلام ـ را زیارت کند، چیست؟
فرمود: سوگند به خدا پاداش او بهشت است.»
فضیلت و پاداش زیارت امام رضا - علیه السلام ـ
فضیلت و پاداش زیارت امام رضا - علیه السلام ـ2
حرم مطهر رضوی و نگاهی به رویدادهای مهم آن
امشب، کوچه های خراسان، از عبور تو خالی می شوند و داستان غریبی تو با پر زدنت، به پایان می رسد، ولی دستان روشنت ای چراغ هشتم طریق عرفان! هر روز، بلوغ ماه را به هنگام اذان بر گلدسته های حرم و بر آسمان قلب عاشقانت به تماشا می گذارد.
یا علی بن موسی الرضا علیک السلام! زمین از غم فراق تو در پر خویش خزیده و تنها در مزار تو جرئت سر بلند کردن دارد؛ آنجا که دل های شکسته خود را چون کبوتران حرمت، بر پنجره فولاد نگاه تو دخیل می بندیم و سر بر شانه های خیال تو می گذاریم؛ همان جا که طعم زخمی حاجت خود را با آب سقاخانه ات، در گلوی نیاز خویش می ریزیم.
امام غریب، حنجره نورانی ات، جرعه نوش سم ستم سیه دلان می شود و طنین هق هق زائرانت تا قیامت، گلوی سوخته ات را یاد می کند.
شهادت حضرت امام رضا علیه السلام
زندگانی حضرت امام رضا علیه السلام
آموزه های مهدوی در آیینه کلام رضوی
عکس نوشته شهادت امام رضا علیه السلام
تصاویر قدیمی از حرم امام رضا علیه السلام
همه محتاج به توجه خاص حضرت رضا(ع) هستند
امام رضا علیه السلام، اسوه بصیرت
مقام امام رضا علیه السلام از زبان آیت الله وحید خراسانی
روضه آقامجتبی تهرانی در شب شهادت امام رضا (ع)
آثار زیارت امام رضا علیه السلام - حجت الاسلام رفیعی
سخنرانی آیت الله میرباقری بمناسبت شهادت امام رضا علیه السلام
امام رضا علیه السلام در کلام بزرگان اهل سنت
مداحی زیبای حاج محمود کریمی(شهادت امام رضا)
پرستوی حرم ـ شهادت امام رضا(ع)
نامه امام رضا علیه السلام به جناب عبدالعظیم حسنی علیه الرحمه
پنج دقیقه خادم امام رضا علیه السلام باش ( دوربین مخفی )
حال و هوای زائران پیاده حرم مطهر امام رضا(ع)
آمده از مدینه دیده گریان جوادم
آقا شرمنده ام از اونهمه اطف و کرمت
گریه دارند به حالم در و دیوارم
می برم ز لانه به شوق آب و دانه
پیشوای هشتم حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع)
امام رضا علیه السلام الگوی زندگی
امام هشتم: علی بن موسی الرضا (ع)
مدیران عامل عاشق داده هستند. چون داده محرک تصمیمات مربوط به قیمتگذاری و استراتژیهای ورود به بازارهای جدید است. اما پای دورکاری که به میان میآید، پچپچهای طبقه مدیران اغلب مثل یکجور سلیقه شخصی به نظر میرسد تا حقایق مستدل. و بسیاری از این مدیران میخواهند کارمندانشان پشت میزهایشان برگردند.
برای مثال، سپتامبر گذشته لری فینک، مدیرعامل شرکت خدمات مالی آمریکایی بلک راک، در مصاحبهای درباره کاهش تورم گفت: «من فکر میکنم اگر به یک شکل جادویی آدمهای بیشتر و بیشتری به اداره برگردند، شاهد رشد بهرهوری باشیم.»
باب آیگر، مدیرعامل دیزنی، در ایمیلی که اوایل امسال برای کارمندانش فرستاد تا از آنها بخواهد چهار روز در هفته به محیط کار برگردند، نوشت: «هیچچیز نمیتواند جایگزین قابلیت ارتباط برقرار کردن، توجه کردن و کار با همکاران شود که از با هم و در کنار هم بودن حاصل میشود.»
جیمی دایمن، مدیرعامل شرکت خدمات مالی جیپی مورگان، از دورکاری منزجر است و عقیدهاش در این مورد تزلزلناپذیر بوده است. او در سال ۲۰۲۱ گفته: «این روش برای جوانترها جواب نمیدهد. برای آنهایی که میخواهند از هر راهی پول دربیاورند جواب نمیدهد. از لحاظ خلق ایده خودجوش جواب نمیدهد و برای فرهنگ جواب نمیدهد.» حق با اینهاست؟ حقیقت این است که هنوز نمیتوانیم با قطعیت حرفی بزنیم. روال عادی محیط کار بهسرعت در حال تغییر است و ابزارهای نرمافزاری تعاملی هر لحظه در حال بهروزرسانی و پیشرفت هستند.
براین الیت که پیش از این، رهبر کنسرسیوم تحقیقاتی اسلکس (Slack’s Future Forum) بود و اکنون در خصوص تنظیمات مدل کاری منعطف به تیمهای مدیریتی مشاوره میدهد، میگوید بسیاری از مدیران عامل هنوز نسبت به مدلی که سالها قبل جوابگو بوده «نوستالژی مدیریتی» دارند.
این موضوع تا جایی پیش رفته که انگار برای طرفداران هر دو جبهه تبدیل به یکجور تعصب شده و روی آن پافشاری میکنند. جاناثان لوو، استاد دانشگاه استنفورد، میگوید: «مساله دورکاری بهجای اینکه یک تصمیم فکرشده باشد، تبدیل به یک باور مذهبی شده است.»
نشریه فوربس با این پیشفرض، با پژوهشگران دانشگاهی، مشاوران شرکتی و مدیران کسبوکارها صحبت کرده تا دریابد دادههای موجود درباره دورکاری واقعا چقدر کارآمد است. با اینکه ممکن است اینطور به نظر برسد که بخشی از دادهها نظرات مدیران را تایید میکنند - اینکه دورکاری رمق بهرهوری را میکشد، به کارکنان جوانتر آسیب میزند، خلاقیت را کاهش میدهد یا فرهنگسازمانی را نابود میکند - پژوهشهای دیگر نشان میدهند که تاثیر دورکاری در واقعیت دقیقا برعکس این است. دورکاری زمان مرده رفتوآمد به محل کار را ذخیره و تبدیل به ساعت کاری بیشتری میکند، نیروی کاری را که فرزند یا سالمند نیاز به مراقبت دارد و مجبور است ساعت کاریاش منعطف باشد حفظ میکند و از آنجاکه با دورکاری، استخدام افراد دیگر محدود به موقعیت جغرافیایی نیست، ساخت نیروی کار مختلط را سادهتر میکند. الیت میگوید: «شما درباره بسیاری از مسائل میتوانید یک مطالعه پیدا کنید که آن را تایید کند و پژوهش دیگری دقیقا عکس آن را نشان دهد. این قضیه درباره اغلب موضوعات صدق میکند.»
چیزی که روشن است: به نظر میرسد ترکیب دورکاری و کار حضوری آمده که برنده این رقابت شود، چون کارکنان بیتجربه نسبت به معایب دورکاری آسیبپذیرترند و کارمندان باسابقه واقعا دوست ندارند تماموقت در محل کار مشغول به کار باشند. از آن گذشته، همانطور که ایثن برنستین، استاد مدرسه کسبوکار هاروارد، میگوید: «حقیقت هم همچون اغلب چیزها ریزهکاریهای بسیاری دارد و بهشدت مبتنی بر شرایط است. به نظر من، اینکه رهبران ارشد سازمانی میگویند همین که من میگویم درست است، چالشبرانگیز و ناامیدکننده است و فکر میکنم افرادشان هم همین طرز فکر را دارند.»
آن موقع که پاندمی کرونا تازه شیوع پیدا کرده بود، مدیران عامل از اینکه افرادشان با دورکاری چقدر بهرهوری بالایی داشتند، عملا مات و مبهوت مانده بودند. همان مدیران بعد از گذشت سه سال دارند حرف متفاوتی میزنند و میگویند بهرهوری رو به کاهش است. مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا در سال ۲۰۲۰ گفته بود: «دورکاری فضای بیشتری برای تفکر طولانیمدت فراهم میکند و باعث میشود من در محیط کار شادتر و کارآمدتر باشم.»
او در سال ۲۰۲۳ گفته: «تجزیهوتحلیل داخلی دادههای مربوط به عملکرد نشان میدهد که مهندسان حضوری کار بیشتری انجام میدهند.»
پس کدام درست است؟ پژوهشها میتوانند به نحوی دستچین شوند که به هر کدام از این دو اشاره کنند. اخیرا گزارش تحقیقاتی نیکولاس بلوم، اقتصاددان استنفورد، که به نقد و بررسی مطالعات موجود درباره این موضوع پرداخته بود، جنجال به پا کرد. این گزارش نشان داد که دورکاری کامل بهرهوری را بهطور میانگین حدود ۱۰درصد کاهش داده است. اما از سوی دیگر هم نشان داد که با کار ترکیبی، دورکاری منجر به کاهش بهرهوری نمیشود، بلکه اثرش یکسان و حتی کمی مثبت است.
با این حال، پیش از آنکه مدیران عامل، مقاله بلوم را در چشم افرادشان فرو کنند و همه را به صورت تماموقت به محل کار برگردانند، باید توجه کنند که اعداد و ارقام آن مقاله ریزهکاریهای بسیاری دارد. بلوم میگوید مطالعات نقد و بررسی شده در گزارش او به نیروی کار کمدرآمدتری پرداخته بود که کارهای تکرارشونده انجام میدادند که قابلاندازهگیری است؛ همچون اپراتورهای مراکز تماس یا اپراتورهای ورود داده در هند. این مشاغل قابل تعمیم به نیروی کار در مقیاس کلان نیست. الیوت نیز میگوید: بعضی از این پژوهشها، کارمندان را در طول شرایط غیرعادی سال۲۰۲۰ بررسی کردند که ممکن است روی نتایج اثر گذاشته باشد؛ زمانی که کودکان در مدارس مجازی شرکت میکردند و واکسن هنوز در دسترس نبود. بهعلاوه بلوم اشاره میکند که شرکتهایی که کاملا دورکار هستند، در هزینه مکان و سایر مزایای داخلی همچون نیاز کمتر به نیروی کار جایگزین و دسترسی به کارمندان جهانی (که ارزانتر است) صرفهجویی میکنند. بلوم میگوید: «مثل این است که بگویید من هرگز تویوتا نمیخرم، چون فراری سریعتر است. خب، بله درست است. اما قیمت تویوتا یکسوم فراری است. شاید بهرهوری دورکاری کامل ۱۰درصد کمتر باشد. اما اگر ۱۵درصد ارزانتر تمام شود، نهتنها آسیبی نمیزند که در حقیقت حرکت بسیار سودآوری است.»
نوآوری هم همچون بهرهوری تبدیل به یکی از شایعترین استدلالهای مدیران برای بازگشت به محل کار شده است. آنها معتقدند برخورد اتفاقی با همکار در راهرو یا در صف رستوران جرقه خلاقیت را فروزان میکند. برای مثال، رابرت تامسن، مدیرعامل شرکت رسانهای نیوز کورپ، در ماه ژانویه در یادداشتی نوشت: «خودجوشی و سرزندگی یک محیط کار پویا برای تولید و عملکرد بالا حیاتی است.» مشکلش کجاست؟ متخصصان میگویند معلوم نیست دیدارهای اتفاقی و تصادفی تا چه حد باعث نوآوری میشوند. مدتهاست که تحقیقات ثابت کرده مردم حتی اگر موقعیتش هم پیش بیاید، معمولا با همکاری که دورتر از ۹ متری آنها مینشیند صحبت نمیکنند. از طرف دیگر نقد و بررسی پژوهشها نشان داده که احتمالش خیلی بیشتر است که افراد وقتی در قالب یک گروه، توفان فکری به پا نمیکنند، ایده بکری به ذهنشان برسد. از طرف دیگر، ایده دفتر کار باز یا پلان آزاد - که رئیسها برای برانگیختن تعامل بین کارکنان ساختند، ممکن است دقیقا اثر عکس داشته باشد. مطالعات برنستین نشان داده که اجرای طرح دفتر کار باز، تعاملات رودررو را تا ۷۰درصد کاهش داده، چون کارکنان هدفون در گوش میگذارند و سعی میکنند با همکارانشان چشم در چشم نشوند و حواسشان به نشانههای زبان بدن همکارانشان است. او میگوید: «روال عادی جدید بهسرعت پاگیر میشود. اگر مزاحم کار کسی شوید، چشمغره تحویل میگیرید.»
اما مطالعات دیگر نشان میدهند که کار حضوری مزایای خلاقیتی خودش را دارد. محققان دادههای تلفن تصادفی را بررسی کردند و دریافتند که جلسات حضوری کارکنان شرکتهای مختلف، مستندات ایدههای بکر را افزایش میدهد و به این نتیجه رسیدند که اکوسیستمهای نوآوری همچون اکوسیستم سیلیکون ولی واقعا تاثیرگذار است.
اینجا هم یک بار دیگر به نظر میرسد کار ترکیبی راهگشاست. یک پژوهش دیگر نشان میدهد تیمهایی که بین ۲۵ تا ۴۰درصد از زمان کارشان در کنار هم میگذرد، بدیعترین خروجی را دارند - بهتر از آنهایی که زمان کمتر یا بیشتری را در دفتر کار میگذرانند.
یکی از شایعترین نگرانیها درباره دورکاری - و منطق مدیران برای برگشت به محیط کار- تاثیر آن بر کارکنان جوانتر است. موسس و مدیرعامل شرکت خدمات مالی سیتادل، در سال ۲۰۲۱ گفته بود:
«من برای جوانترین اعضایمان بسیار نگرانم. از دست دادن فرصتهای رشد زودهنگام در کارشان در دهه آینده خیلی برایمان گران تمام خواهد شد.»
این یکی از آن حوزههایی است که نگرانی نسبت به آن جهانیتر به نظر میرسد. اما هرینگتن، استادیار دانشگاه ویرجینیا، در پژوهشی در خصوص محیط کاری پیش از پاندمی، دریافت که مهندسان نرمافزاری که با همتیمیهایشان در یک ساختمان بودند، ۲۲درصد بیشتر از آنهایی که همتیمیهایشان در ساختمانهای دیگری بودند، درباره کدهایشان بازخورد دریافت میکردند. زمانی که پاندمی شایع و ادارات تعطیل شدند، فاصله بین میزان بازخوردی که این دو گروه دریافت میکردند عملا از بین رفت.
با این حال، او میگوید: «به نظر میرسد انگار کارکنان تازهکار راحتتر میتوانند در کار حضوری به دنبال بازخورد یا توصیه بیشتر باشند.» در این اثنا، تبعیض «نزدیک بودن» - این تصور که نزدیک همکار بودن یک مزیت محسوب میشود و افراد و بهخصوص مدیران معمولا با کارمندانی که در محل کار حاضر میشوند، رفتار بهتری دارند - هم پابرجاست. بهعنوان نمونه، نظرسنجی که انجمن مدیریت منابع انسانی آمریکا، در سال ۲۰۲۱ از ۸۰۰ سرپرست انجام داد، نشان داد که ۴۲درصد از سرپرستان گاهی موقع تقسیم وظایف، نیروهای دورکارشان را فراموش میکردند.
کیمبرلی السباک، استاد دانشگاه کالیفرنیا، مدتها روی «تبعیض دیدار حضوری» یا مزایای شغلی افرادی که در محیط کار حاضر میشوند، تحقیق و پژوهش کرده است. مطالعه سال ۲۰۱۰ او نشان داد وقتی افراد در محیط کار دیده میشوند، حتی زمانی که هیچ شناختی از کیفیت کارشان وجود ندارد، کارمندانی قابل اتکاتر و قابل اعتمادتر به چشم میآیند و اگر بعد از ساعت کاری در محل کار دیده شوند، متعهدتر و فداکارتر به نظر میرسند.
الیت یادآور میشود با اینکه تاثیر دورکاری بر کارکنان کمتجربهتر یک نگرانی واقعی است، پژوهشهایی همچون پژوهش هرینگتن نشان میدهد که تیمهای توزیعشده
(گروههایی از کارمندان که در محل کار حضور دارند، اما در ساختمانهای مختلفی پخش شدهاند) هم ممکن است تقدیر مشابهی داشته باشند. او میگوید: «موضوع فقط این نیست که در دورکاری هدایت افراد سختتر است، بلکه این است که ما از بیخ و بن سیستمهای به دردنخوری برای هدایت و توسعه داریم؛ بهخصوص برای کارکنان جوانتر.» او میگوید: «در کنار هم بودن باعث میشود افراد راحتتر روی روال بیفتند و به کمک کردن به یکدیگر عادت کنند.» چیزی که اغلب محیطهای کاری به آن احتیاج دارند، کار حضوری نیست، بلکه روشهایی برای دور هم جمعکردن افراد با هدف آموزش و دورهمیهای بیرون از اداره و در مجموع برنامههای هدایتی بهتر است. «اگر تعمدا فرآیندی را حول این محور پیریزی کنید، نتایج بهتری دریافت میکنید.»
در آغازین روزهای پاندمی که مدیران نگران تاثیر دورکاری بر فرهنگ سازمانی بودند، بسیاری از آنها دورهمیهای مجازی یا بازیهای واقعیت مجازی ترتیب دادند که برای بسیاری از کارکنان فقط به خستگی جلسات زوم میافزود. مدیران عامل از تاثیر دورکاری بر فرهنگ زار میزدند.
هوارد شولتز، مدیرعامل آن زمان استارباکس، نوشت: «با اینکه ما در دوران کووید ارتباطات تعاملی و مهارتهای دیجیتالی تازهای به دست آوردیم، ارتباط انسانی واقعی را از دست دادیم.» فرهنگ سازمانی ماهیت تغییرپذیری دارد و بهسادگی قابل تعریف نیست.
در عمل روال و ارزشهای مشترک یک شرکت است، اما خیلی از کارمندان فکر میکنند فرهنگ سازمانی مترادف تعادل بین کار و زندگی، میزان سمی بودن رئیسشان،
یا میزان امتیازات سرگرمکننده موجود است. اندازهگیری هرکدام از اینها هم چالشبرانگیز است.
یک معیار برای سنجش فرهنگ سازمانی میتواند این باشد که افراد حس میکنند پیوندشان با همکارانشان چقدر قوی است. اما باز هم موضوع به این سادگی نیست. بسیاری از افراد و تعدادی از سازمانهایی که تنظیمات دورکاریشان پابرجا مانده، میگویند دورکاری به فرهنگ سازمانیشان کمک کرده یا تاثیری روی آن نداشته است.
در پیمایش فصلی که اوایل امسال در شرکت نرمافزاری اسلک روی بیش از ۱۰هزار کارمند متخصص انجام گرفت، احتمال اینکه آنهایی که دورکار بودند یا بهصورت ترکیبی کار میکردند، بگویند فرهنگ سازمانیشان طی دو سال گذشته بهبود یافته، ۵۷درصد بیش از آنهایی بود که تماموقت در محل کار حضور داشتند.
پلتفرم نقد و بررسی «یلپ» که به جز یکی از شعب آمریکا، تمام دفترهایش را تعطیل کرده، در ماه فوریه تفکیک دادههایش را منتشر کرد که در آن درصد کارمندان تازهای که میگفتند احساس میکنند ارتباط عمیقی با همتیمیهایشان دارند، بین سال ۲۰۱۹ (۹۵ درصد) و سال ۲۰۲۲ (۹۴ درصد) تغییر چشمگیری نکرده بود.
شرکت نرمافزاری اطلسیان هم که هیچ اجباری برای حضور در دفتر ندارد و محل زندگی ۴۰درصد از کارکنان بیشتر از دو ساعت تا نزدیکترین شعبه فاصله دارد، تجزیهوتحلیلی را ترتیب داد تا ببیند کارمندان دورکار چند وقت یکبار احتیاج دارند دور هم جمع شوند تا احساس کنند ارتباط صمیمانهتری با هم دارند. پیمایش داخلی شرکت نشان داد کارمندان دورکاری که برای دورهمیهای تیمی همدیگر را ملاقات میکردند، در سطح اتصالشان ۲۷درصد رشد داشتند. این پیمایش پیشنهاد کرد که حد ایدهآل برای جلوگیری از از دست دادن ارتباط، سه بار ملاقات در سال است. در این پیمایش سطح اتصال حاضران همیشگی محل کار افزایش چشمگیری نداشت.
آنی دین که سمت سازمانیاش در اطلسیان «سرپرست تیمهای دورکار» است، میگوید: «ما همواره تمام تقصیرها را گردن محل کار کردنمان میاندازیم، در حالی که این نحوه کار کردنمان است که مشکل دارد.»
چند نشانه وجود دارد که اگر آنها مشاهده کردید، باید احتمال بدهید که اینترنت شما هک شده است.
متخصصان فناوری به کاربران Wi-Fi در مورد تلاش هکرها برای سرقت اطلاعاتشان هشدار میدهند. مانند بسیاری از محصولات فناوری، شبکههای Wi-Fi در معرض هک توسط عوامل تهدید هستند. نفوذ به سرورها، دستگاهها و شبکههای آسیبپذیر به مجرمان سایبری اجازه میدهد تا دادهها و حتی پول شما را بدزدند.
برای جلوگیری از این امر، شرکت امنیت سایبری Aura پنج نشانه را به اشتراک گذاشته است که میتواند نشان دهد شبکه شما در معرض خطر قرار گرفته است.
اگر پیام باجافزاری دریافت کردید، ممکن است به این معنی باشد که شبکه Wi-Fi شما هک شده است. کلاهبرداران از این طریق به اطلاعات، دادهها یا عکسهای حساس شما دسترسی پیدا میکنند و سپس از آن برای اخاذی از شما استفاده میشود.
همچنین اگر متوجه شدید اینترنت شما بسیار کندتر از حد معمول است، ممکن است نشانه این باشد که یک غریبه غیرمجاز به شبکه شما دسترسی دارد. به این دلیل که هر چه افراد بیشتری از شبکه شما استفاده کنند، پهنای باند اینترنت بیشتری مصرف میشود. در نتیجه، پهنای باند کمتری برای مرور آنلاین، استفاده از برنامهها و خدمات یا تماشای ویدیو در دسترس شما است.
مشاهده نرمافزارهای غیرمعمول روی دستگاههای شما میتواند نشانه دیگری از این باشد که یک مهاجم سایبری کنترل شبکه Wi-Fi شما را در دست گرفته است. ممکن است متوجه برنامههایی شوید که هرگز در موبایل یا رایانهتان دانلود نکردهاید.
متخصصان هشدار میدهند که ممکن است مهاجمان سعی کنند با دستگاههای ناآشنا به شبکه شما متصل شوند. اگر فکر میکنید شخصی فعالیتهای شما را جاسوسی میکند، میتوانید به آدرس IP روتر خود در مرورگر وب وارد شوید و به فهرست دستگاههای متصل نگاه کنید.
یکی از بزرگترین علامتهایی که نشان میدهد شبکه شما به خطر افتاده، تغییر رمز عبور وایفای شما است. مهاجمان سایبری مدت کوتاهی پس از نفوذ به روتر شما، رمز عبور را تغییر خواهند داد تا از تغییر تنظیمات و محافظت جلوگیری کنند. اگر نمیتوانید با اطلاعات حساب خود وارد شوید، روتر Wi-Fi شما احتمالا هک شده است.
هر سازمانی دارای تیمهای کاری مختلفی است که هر کدامشان با مسائل و چالشهای متفاوتی روبهرو هستند و علاوه بر این، مسائل مشترکی نیز در سازمانها وجود دارند که تمام تیمهای کاری با آنها دستبهگریبان هستند و میکوشند تا از زاویهای خاص به آنها نزدیک شوند و برای حل آنها چارهاندیشی کنند.
به همین دلیل هم هست که بخشهایی مانند تحقیق و توسعه، مهندسی و منابع انسانی که با مسالههای مشابهی روبهرو هستند تمام تلاششان را میکنند تا آنها را به بهترین شکل و در کوتاهترین زمان ممکن حل کنند، اما در عمل با شکست و ناکامی روبهرو میشوند؛ آن هم به این دلیل که بر اساس ساختارهای سنتی و کلاسیک امکان همسوسازی تلاشهای تیمهای مختلف در زمینه حل مساله آنچنان که باید و شاید وجود ندارد و میزان اتلاف انرژی و منابع در این حالت زیاد است. حال اگر عامل تکنولوژی را به این معادله اضافه کنیم و چنانچه قرار باشد ماشینها و انسانها در کنار هم کار کنند و مسائل موجود را با کمک هم حل کنند، قضیه پیچیدهتر شده و حل مسائل گوناگون دشوارتر خواهد شد.
هنگامی که پای حل مسائل کاری با کمک انسان و ماشین در میان باشد، مفهوم تفکر الگوریتمی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار خواهد بود. تفکر الگوریتمی شامل یکسری دیدگاههای بههمپیوسته، چارچوبها و مدلهایی است که محور همه آنها حل مسائل و مشکلات پیچیده از طریق تکنیکهای برآمده از علوم کامپیوتری و تکنولوژیهای سازنده دگرگونی دیجیتال است.
به عبارت روشنتر، تفکر الگوریتمی مجموعهای است از ایدهها، ذهنیتها و زبانهای دیجیتال که به شرکتها و سازمانها و تیمهای کاری فعال در آنها این امکان را میدهد تا از زوایایی جدید و نوآورانه به موضوعات و چالشهای کاری جدید و نوظهور نگاه کنند و درصدد حلوفصل آنها برآیند.
البته این به آن معنا نیست که تفکر سیستمی کاملا با الگوهای فکری کلاسیک در تضاد است و پیوندی با آنها ندارد، بلکه نقش مکمل و تقویتکننده آنها را بازی میکند و به تیمهای کاری گوناگون فعال در یک شرکت یا سازمان این امکان را میدهد تا با کمک ارکان چهارگانه تفکر محاسباتی برآمده از علوم کامپیوتری وارد حوزه حل مساله شوند.
تفکر کاری الگوریتمی بر پایه چهار اصل کلیدی شکل گرفته است که ریشه در تفکر محاسباتی دارند و در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
۱-تفکیک: تفکیک بر پایه این ایده شکل گرفته که مسائل پیچیده و بزرگ را باید به بخشهای کوچکتر تبدیل کرد و سپس به سراغ حلوفصل تکتک مسائل خرد شده رفت و پس از حل تمام این خرده مسالههاست که آن مساله بزرگ و پیچیده حل میشود. در این میان، بهتر است که در ابتدا خرده مسالههای کوچکتر و سادهتر را حل کرد و پس از آن به سراغ حل خرده مسائل بزرگتر و حساستر رفت و آنها را از میان برداشت.
۲- شناسایی الگوها: شناسایی الگوهای برد و باخت و موفقیت یا ناکامی، به شرکتها این امکان را میدهد تا با دیدی باز و آمادگی کامل به مصاف چالشها و مشکلات بروند و مطمئن باشند که الگوهای موثر و فرمولهای برنده شدن را در اختیار دارند و در زمینه حل مسائل بیگدار به آب نزنند.
۳- اولویتبندی و پرهیز از حاشیه: اولویتبندی و اجتناب از حاشیهها، پرداختن به اصل مساله و برطرفسازی موانع اصلی موجود بر سر راه شرکتها و تیمهای کاری، به دستاندرکاران کمک میکند تا بهجای پرداختن به حواشی و صرف انرژی و وقت برای چیزهای بیاهمیت، فقط بر انجام کارهایی تمرکز کنند که دارای اهمیت خاص و تعیینکنندگی بالا بوده و تیمهای کاری را خیلی سریع به اهدافشان نزدیکتر کنند.
۴- شراکت الگوریتمی انسان و ماشین: سه اصل اشاره شده در بالا همگی به وجود اصل چهارمی وابستهاند که همان شراکت و همکاری بین انسان و ماشین است. در واقع، جوهره تفکر الگوریتمی همان نزدیکی و همیاری انسان و ماشین در موقعیتهای کاری است که بر اساس آن، انسانها و ماشینها در کنار هم و در راستای هدفی مشترک که همان حل مساله است، مشغول به کار میشوند و همراه با هم مشکلات و موانع را از سر راه برمیدارند. تحقیقات نشان داده که این ویژگیها و توانمندیهای انسانی هستند که باعث اثربخشی بیشتر تکنولوژی و افزایش کاربردهای آن در سازمانها میشوند. در این میان، تفکر الگوریتمی میتواند به شناخته شدن این توانمندیهای انسانی و راههای پیادهسازی هر چه بیشتر و بهتر دگرگونی دیجیتال در درون سازمانها و شرکتها کمک شایان توجهی کند. مهمترین توانمندیهای انسانی که میتواند نقشآفرینی و تاثیرگذاری تکنولوژی را در درون سازمانها و تیمهای کاری بهبود ببخشد، عبارتند از تفکر خلاقانه، تعاملات همهجانبه، کنجکاوی، خلاقیت و آیندهنگری.
در واقع، این ویژگیها و توانمندیهای انسانی به افراد کمک میکنند تا بیشترین بهره را از مزایا و پتانسیلهای نهفته در تکنولوژیهای هوش مصنوعی ببرند و دست به کارهای بزرگی بزنند که انجام آنها از عهده انسانها بهتنهایی برنمیآید.
در این میان، وجود یکزبان دیجیتال مشترک بین انسانها و ماشینها این امکان را به آنها میدهد تا در زمان ایجاد رابطه دوجانبه و تداوم بخشیدن به آن در مسیر درستی حرکت کنند و در نتیجه بتوانند به نحو بهتری بر روی پروژههایی که قرار است با مشارکت فعال انسان و ماشین اجرا شوند تمرکز کنند. این زبان دیجیتال مشترک بهعنوان یکی از ارکان اصلی پیادهسازی تفکر الگوریتمی و یکی از پیشنیازهای کلیدی اجراییشدن آن در سازمانها و شرکتها شناخته میشود.
آنطور که از گزارش w3tech پیداست، سهم زبان فارسی در فضای وب نسبت به سال گذشته کاهش یافته و از 6/ 2 درصد به 6/ 1 درصد رسیده است. همچنین در حال حاضر جایگاه زبان فارسی در میان زبانهای پرکاربرد وب نیز ۲ پله سقوط کرده و به جایگاه دهم رسیده است. این در حالی است که در سال 1400 زبان فارسی در میان زبانهای پرکاربرد دنیا جایگاه پنجم را کسب کرده بود. در مرداد ماه سال 1400 مقامهای دولتی و کاربران فضای مجازی به جایگاه پنجم زبان فارسی در میان زبانهای پرکاربرد وب واکنش نشان دادند و کسب این جایگاه را نشان از رشد شتابان خط و زبان فارسی در اینترنت دانستند، اما این جایگاه چندان ماندگار نشد و طی دو سال گذشته روندی نزولی پیدا کرد. در مرداد ۱۴۰۰ اعلام شد که سه سایت دیجیکالا، آپارات و ورزشسه در فضای مجازی و همچنین افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه در سالهای گذشته، دلایل رشد زبان فارسی بودهاند و در گزارش آن زمان W3tech این سه سایت در صدر وبسایتهای فارسی پربیننده قرار داشتند. با این حال در گزارش جدید W3tech نام هیچ یک از این سه سایت ایرانی نیامده است و سایت شبکههای اجتماعی فیسبوک، توییتر، ویکیپدیا، نسخه تحت وب آفیس، وردپرس و... در صدر قرار دارند.
آنطور که فعالان حوزه و کارشناسان میگویند دلایل مختلفی باعث افت جایگاه زبان فارسی در فضای وب شده است. حامد بیدی کنشگر اینترنت و فضای مجازی درباره دلیل کمرنگ شدن زبان فارسی در فضای وب به «دنیای اقتصاد» میگوید: «میتوان گفت سیاستهای داخلی از یک طرف و تحریمهای خارجی و محدودیتهای بینالمللی از طرف دیگر، منجر به چنین اتفاقی شده است. با این حال در این موضوع به نظر میرسد که سیاستهای داخلی از چند جهت بیشتر تاثیرگذار بوده است. در راس تمام سیاستهای داخلی هم سیاست فیلترینگ باعث حضور کمرنگتر ایرانیان در پلتفرمهای بینالمللی شده است. این اتفاق به نوعی تاثیر فرهنگ اجتماعی ایرانیان را در دهکده فرهنگ جهانی و همچنین نفوذ و قدرت فرهنگ ایرانی در دنیا را کمتر میکند.»
بیدی ادامه داد: «در دهه 80 پلتفرمهای داخلی بسیار خوبی برای میزبانی وبلاگنویسی فعالیت میکردند و تیغ سانسور هم مانند امروز تیز نبود. از طرف دیگر گستردگی فیلترینگ کمتر بود؛ در نتیجه در آن زمان زبان فارسی در فضای وب گستردگی بیشتری داشت. با وجود اینکه ضریب نفوذ اینترنت در ایران بسیار رشد کرده است و توقع میرفت که زبان فارسی در فضای وب بیشتر گسترش یابد، این اتفاق عملی نشد. یکی از بارزترین دلایل این اتفاق، فیلترینگ است. اما تنها بحث سیاست فیلترینگ مطرح نیست و اختلال ترافیک بینالمللی هم به عنوان مکمل سیاست فیلترینگ در این اتفاق نقش پررنگی دارد. وقتی کاربر با سایت یا پلتفرمی روبهرو میشود که فیلتر نشده است، اما دسترسی سخت و کندی دارد، ترجیح میدهد فعالیت زیادی نداشته باشد. کما اینکه اگر امروز یوتیوب رفع فیلتر شود و مشکلات کمتری برای بارگذاری ویدئوها وجود داشته باشد، طبعا مردم راحتتر میتوانند تولید محتوا کنند و همین موضوع منجر به تولید محتوای فارسی بیشتر میشود.»
انجمن تجارت الکترونیک تهران در نامه اخیر خود تاکید کرده است که ایران اکسس شدن وبسایتها هم نقش پررنگی در کم شدن سهم محتوای فارسی در اینترنت داشته است. این انجمن در نامهای خطاب به مدیران درگاههای اینترنتی کشور اظهار کرده است: «با توجه به نتایج تستهای کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک، درگاه شما فقط از طریق آدرسهای اینترنتی ایران قابل دسترس است(IRAN Access شده است). این موضوع باعث نارضایتی کاربران و اختلالهایی از جمله موارد ذیل شده است: کاربران بینالمللی از جمله ایرانیان خارج از کشور، امکان اتصال به این وبسایت را ندارند؛ ممکن است کاربران داخلی در هنگام استفاده از ویپیان، خدمات شما را دچار اختلال یا قطع تصور کنند؛ موتورهای جستوجو و روباتهای دستهبندی و تحلیل اطلاعات از جمله گوگل و بینگ، در پیمایش و اتصال کاربران به وبسایت شما با اختلال مواجه میشوند؛ اختلال موتورهای جستوجو باعث افزایش حملات کلاهبرداری (فیشینگ) از طریق وبسایتهایی میشود که تلاش میکنند جایگزین وبسایت شما را معرفی کنند؛ سهم محتوای فارسی از اینترنت کاهش و توسعه و ویژهسازی ابزارهای جهانی با زبان فارسی به مرور کاهش پیدا میکند.»
در ادامه این نامه آمده است: «این موضوع علاوه بر آسیبی که مستقیم به شما و کاربران شما وارد میکند، باعث کاهش کیفیت اینترنت و دامن زدن به ایزوله شدن اینترنت کشور میشود. در نتیجه انجمن تجارت الکترونیک احتراما دعوت میکند که این اعلام محدودیت خودخواسته که احتمالا به دلیل نگرانیهای امنیتی انجام شده است و به نظر کارشناسان این حوزه تاثیری در ارتقای امنیت درگاه شما ندارد، به فوریت برداشته شود.» حامد بیدی درخصوص ایراناکسس شدن وبسایتها میگوید: «ایران اکسس شدن سایتها باعث میشود به یک جزیره تبدیل شویم و ارتباط دو طرفهمان قطع شود؛ یعنی نه تنها شهروندان ایرانی به سایتهای خارج از ایران دسترسی نداشته باشند، بلکه خارجیها نیز به محتواهای ما دسترسی پیدا نکنند. این موضوع باعث میشود که ما جزیرهای پرت و دورافتاده در دهکده جهانی اینترنت باشیم.» عطا خلیقی از مدیران سابق پرشین بلاگ و رئیس فعلی کمیسیون تجارت الکترونیک نصر تهران نیز در خصوص چالشهای ایران اکسس شدن سایتها به «دنیای اقتصاد» میگوید: «ایران اکسس شدن بیشتر مربوط به سایتهای دولتی بوده است.
با این حال هر چه تعداد سایتهای داخلی که ایران اکسس هستند بیشتر شود، دسترسی گوگل به محتوای فارسی کمتر میشود. شاید بخش خصوصی به دلیل مسائل امنیتی این روند را در پیش گرفته باشد، اما این بهانه خوبی برای ایران اکسس کردن سایتهایشان نیست. این یعنی آنها نمیتوانند امنیت سایتهایشان را تامین کنند؛ در نتیجه مجبور میشوند آیپیهای خارجی را ببندند که هکرهای خارجی نتوانند سایتشان را هک کنند. این یعنی ما از نظر فنی آنقدر ضعیف هستیم که به خاطر این موضوع سایتها را ایراناکسس میکنیم.» او در ادامه افزود: «از طرف دیگر، مهاجرت افراد متخصص اینقدر زیاد شده است که دیگر افرادی که میتوانند کار محافظت از دیتاها را انجام بدهند، بسیار محدود شدهاند. این مجموعه اتفاقات باعث شده تا سهم زبان فارسی از وب کاهش پیدا کند و نمیتوان گفت تنها یک پارامتر خاص باعث این اتفاق شده است.»
این در حالی است که از دسترس خارج شدن وبلاگهای فارسی - که زمانی منابع بزرگ و مهم تولید محتوای فارسی در فضای وب بودند- هم تاثیر چشمگیری بر کمرنگ شدن این زبان در فضای وب داشته است. مهمترین اتفاق در این زمینه، توقف فعالیت پرشین بلاگ است. عطا خلیقی که یکی از مدیران پرشین بلاگ در دهه 80 بود، در این باره میگوید: «من در سال 83 از پرشین بلاگ خارج شدهام. اما بهطور کلی بسته شدن هر سایتی که محتوای زیادی دارد، ضربه محکمی به زبان فارسی خواهد زد. در حال حاضر اکثر محتوایی که تولید میشود، در بلاگها است. بهطور کلی سایتهایی که محتوا تولید میکنند، بهدنبال این هستند که رتبهشان در گوگل افزایش پیدا کند تا از این طریق بازاریابی انجام دهند. وقتی فضای استارتآپی ضعیف میشود، درآمدزایی در آن فضا کمتر خواهد بود؛ در نتیجه فعالیتهای مربوط به تولید محتوا هم که به واسطه بازاریابی شرکتها انجام میشود، کاهش پیدا میکند. به همین دلیل نمیتوان ایران اکسس شدن را تنها پارامتر کم شدن سهم زبان فارسی از وب دانست.»
با این اوصاف افزایش ضریب نفوذ اینترنت و تلفن همراه نه تنها به گسترش خط و زبان فارسی در فضای وب منجر نشده است، بلکه ادامه محدودیتهای فعلی با ایزوله کردن ارتباطات اینترنتی کشور، نقش زبان فارسی در فضای وب را کمرنگتر خواهد کرد.